Tổng quan
Nội tâm mạc là lớp lót bên trong của buồng tim và van tim.
Khi nội tâm mạc bị nhiễm trùng, nó gây nên bệnh viêm nội tâm mạc (hay còn gọi là viêm nội tâm mạc nhiễm trùng).
Viêm nội tâm mạc thường xảy ra khi dính vi khuẩn, nấm hoặc vi trùng từ bộ phận khác cơ thể, ví dụ như từ miệng lây lan qua đường máu, bám vào các khu vực bị tổn thương trong tim.
Nếu không nhanh chóng điều trị, viêm nội tâm mạc có thể làm hỏng hoặc phá hủy van tim, dẫn tới các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng người bệnh.
Các phương pháp điều trị bệnh viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn bao gồm sử dụng kháng sinh và một số trường hợp khác phải phẫu thuật.
Triệu chứng của bệnh viêm nội tâm mạc
Bệnh viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn có thể phát triển từ từ hoặc đột ngột, tùy thuộc vào loại vi trùng gây ra nhiễm khuẩn hoặc các vấn đề khác về tim.
Các dấu hiệu cũng như triệu chứng của viêm nội tâm mạc có thể khác nhau đối với từng bệnh nhân.
Một số dấu hiệu và triệu chứng cụ thể của người mắc viêm nội tâm mạc bao gồm:
- Các triệu chứng giống với bệnh cúm như sốt, ớn lạnh
- Các tiếng động lạ khi nghe nhịp đập của tim qua ống nghe
- Cơ thể mệt mỏi
- Đau khớp và cơ bắp
- Đổ mồ hôi đêm
- Khó thở
- Đau ngực khi thở
- Sưng chân hoặc bụng
Hoặc một số triệu chứng ít thấy hơn như:
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Tiểu ra máu (có thể nhìn thấy bằng mắt thường hoặc thông qua các xét nghiệm nước tiểu)
- Đau ở dưới lồng xương sườn phía bên trái của cơ thể (lá lách – một cơ quan chống nhiễm trùng)
- Tổn thương Janeway (các đốm đỏ ở lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân)
- Các nút đỏ của Osler (những đốm đỏ mềm dưới da ngón tay hoặc ngón chân)
- Petechiae (ban xuất huyết dạng chấm là những đóm nhỏ màu tím hoặc đỏ trên da, lòng trắng mắt hoặc bên trong miệng
Nguyên nhân gây bệnh viêm nội tâm mạc
Viêm nội tâm mạc xảy ra khi vi trùng, vi khuẩn, nấm hoặc các vi sinh vật xâm nhập vào máu của bạn, bắt đầu di chuyển đến tim và xâm nhập vào van tim hoặc các mô tim bị tổn thương.
Thông thường, hệ miễn dịch sẽ xử lý và tiêu diệt hết các vi khuẩn có hại xâm nhập vào máu của bạn, ngay cả khi chúng đi tới trái tim của bạn, chúng có thể đi qua mà không gây nhiễm trùng.
Tuy nhiên, các vi khuẩn sống trong miệng, cổ họng và các bộ phận khác của cơ thể (như dưới da hoặc ruột) đôi khi có thể gây nhiễm trùng nghiêm trọng nếu trong điều kiện thích hợp.
Các vinh vật độc hại như vi khuẩn, vi trùng, nấm, vi sinh vật gây ra bệnh viêm nội tâm mạc có thể xâm nhập vào máu thông qua:
- Hoạt động răng miệng hàng ngày: Các hoạt động vệ sinh răng miệng hàng ngày như đánh răng có thể khiến nướu bị chảy máu, là cơ hội khiến vi khuẩn xâm nhập vào máu, đặc biệt là nếu không sử dụng chỉ nha khoa hoặc răng và nướu không được khỏe mạnh.
- Nhiễm trùng qua các vấn đề khác: Vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu thông qua các khu vực nhiễm bệnh, ví dụ như vết lở loét da, bệnh nướu răng, nhiễm trùng lây qua đường tình dục hoặc một số rối loạn đường ruột, bệnh viêm ruột.
- Ống thông Catheter: Vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua một ống thông, loại ống mỏng mà các bác sĩ đôi khi sử dụng để tiêm hay loại bỏ các chất lỏng khỏi cơ thể, vi khuẩn có thể xâm nhập nếu ông thông được đặt trong một thời gian dài.
- Kim xăm hoặc xỏ lỗ khuyên: Các vi khuẩn có thể gây nên bệnh viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn có thể xâm nhập vào máu thông qua các cây kiêm được sử dụng để xăm hay dụng cụ bắn lỗ xỏ khuyên trên cơ thể.
- Sử dụng chất kích thích tiêm tĩnh mạch IV
- Hoạt động chữa trị nha khoa: Một số thao tác chữa trị trong nha khoa như cắt nướu cũng có thể khiến vi khuẩn xâm nhập bất hợp pháp vào cơ thể.
Vi khuẩn sẽ dễ dàng bám vào niêm mạc tim của bạn nếu bề của lớp lót tim thô ráp. Những người có nhiều khả năng bị viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn là những người có van tim bị lỗi, bị bệnh hoặc các tổn thương về tim. Tuy nhiên, những người khỏe mạnh vẫn có khả năng mắc bệnh này.
Những người dễ mắc viêm nội tâm mạc
Những người có một trái tim khỏe mạnh sẽ ít có nguy cơ mắc bệnh viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. Bởi khi đó bề mặt tim sẽ không gồ ghề và vi khuẩn sẽ hầu như không có cơ hội bám trụ lại trên nó.
Với những người có tim bị tổn thương, các van tim không hoạt động bình thường đã từng phẫu thuật cấy ghép hoặc trên nội tâm mạc có bề măt gồ ghề.
Những người có nguy cơ mắc viêm nội tâm mạc cao nhất là:
- Sử dụng van tim nhân tạo: Vi khuẩn, vi trùng có nhiều khả năng bám vào các van tim nhân tạo hơn là van tim bình thường
- Mắc bệnh tim bẩm sinh: Người có một trái tim bị các dị tật bẩm sinh như tim không đều, van tim bất thường sẽ dễ bị nhiễm trùng hơn
- Tiền sử mắc viêm nội tâm mạc: Khiến làm hỏng mô tim và van, tăng nguy cơ nhiễm trùng ở tim trong tương lai
- Bệnh hở van tim: Một số bệnh như sốt thấp khớp hay nhiễm trùng có thể làm hỏng hoặc để lại sẹo trên một hay nhiều van tim, điều này sẽ khiến những người bị hở van tim dễ mắc viêm nội tâm mạc.
- Tiền sử sử dụng chất kích thích tiêm tĩnh mạch IV
Biến chứng của viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn
Khi mắc viêm nội tâm mạc, các khối vi khuẩn, mảnh tế bào hình thành trong tim, tại đúng vị trí nhiễm trùng và bắt đầu lớn lên, có thể vỡ ra và di chuyển đến não, phổi, các cơ quan khác ở bụng, thận hay tay chân.
Chính vì vậy, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn có thể gây nên các biến chứng cực kỳ nguy hiểm, có thể kể tới như:
Các vấn đề về tim như tổn thương tim, suy tim:
- Đột quỵ
- Bệnh động kinh
- Bại liệt
- Áp xe phát triển trong tim, não, phổi và một số cơ quan khác
- Thuyên tắc phổi (khi huyết khối nhiễm khuẩn di chuyển đến phổi và chặn động mạch phổi)
- Tổn thương tới thận
- To lá lách
Phòng ngừa bệnh viêm nội tâm mạc
Dựa vào các nguyên nhân mắc bệnh, chúng ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa và đề phòng viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn bằng nhiều cách, bao gồm:
- Nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của viêm nội tâm mạc. Đi khám bác sĩ ngay tập tức nếu bạn thấy xuất hiện bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào, đăc biệt là khi sốt hoài không khỏi, mệt mỏi không rõ lý do, mắc các nhiễm trùng da, các vết cắt hở, vết loét không lành đúng cách.
- Chú ý đến sức khỏe răng miệng của bạn: Thường xuyên chải răng và xỉa răng, kiểm tra răng miệng thường xuyên.
- Tránh các việc có thể gây nhiễm trùng xa như xỏ khuyên hay xăm mình. (Với những bạn thích xăm mình hay xỏ khuyên thì bỏ qua đi, đam mê mà).
