Norepinephrine là một hormone và neurotransmitter chính có trong cơ thể. NE đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh sự cảnh giác, huyết áp và tần số tim cũng như tham gia vào quá trình phản ứng trong các tình huống căng thẳng.
Bài viết này sẽ tập trung vào việc tìm hiểu sâu hơn về NE, từ cách nó hoạt động trong cơ thể cho đến vai trò của nó với sức khỏe tổng thể của cơ thể.
Norepinephrine là gì?
Norepinephrine (NE) hay Noradrenaline là một loại hợp chất hóa học có trong cơ thể, đóng vai trò là một neurotransmitter trong hệ thần kinh trung ương và một hormone trong hệ thống giao cảm.
Norepinephrine chủ yếu hoạt động trong hệ thần kinh tự động, phần của hệ thần kinh được gọi là “phản xạ”.
NE có vai trò chính trong việc duy trì tình trạng cảnh giác, tăng huyết áp và tần số tim, tăng sự chú ý và phản ứng với các sự kiện ngoại vi.
Norepinephrine có ảnh hưởng đến tâm trạng, sự chú ý và tập trung. Nó cũng có vai trò trong việc điều chỉnh cảm giác sợ hãi và lo lắng.
Khi cơ thể gặp một tình huống căng thẳng hoặc đe dọa, norepinephrine sẽ tăng cường tình trạng cảnh giác, tăng nhịp tim, huyết áp và chuẩn bị cơ thể cho phản ứng “chiến đầu hoặc trốn chạy”.
Norepinephrine hỗ trợ tăng cường huyết áp bằng cách co bóp các mạch máu, cung cấp dòng máu tới các cơ quan và mô quan trọng. Sự mất cân bằng của norepinephrine trong cơ thể có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe như trầm cảm, rối loạn lo âu và huyết áp cao.
Tác động của Norepinephrine đến cơ thể
Norepinephrine có thể gây ra một số tác động với cơ thể, đặc biệt là với hệ thần kinh và tim mạch.
Một số tác động chính của norepinephrine tới cơ thể có thể kể tới như:
- Tăng cường hệ thống thần kinh giao cảm: Khi cơ thể đối mặt với các tình huống căng thẳng hoặc nguy hiểm, norepinephrine được giải phóng và đưa bạn bạn vào trạng thái “sẵn sàng phản ứng hoặc chạy trốn”. Điều này dẫn tới một số thay đổi trong cơ thể như tăng nhịp tim, tăng huyết áp, mở rộng đồng tử (giúp tăng khả năng nhận biết và tốc độ phản ứng với môi trường xung quanh).
- Điều chỉnh huyết áp thông qua cách co bóp các mạch máu nhỏ, làm tăng lượng máu chảy về tim.
- Tăng cường tâm trạng và sự tập trung: Norepinephrine trong não đóng vai trò tăng cường tập trung, tăng động lực và tình trạng cảnh giác. Nó cũng liên quan đến tâm trạng và cảm xúc, có thể gây ra cảm giác sợ hãi hoặc lo lắng trong một số trường hợp.
- Tăng cường hô hấp: Norepinephrine co bóp các mạch máu trong phổi, giúp mở rộng đường hô hấp, giúp chúng ta có thể hít thở nhiều không khí hơn khi đối mặt với nguy hiểm và căng thẳng.
- Tăng cường tiêu hóa.
Điều gì khiến cơ thể giải phóng Norepinephrine
Norepinephrine chủ yếu hoạt động trong hệ thống thần kinh giao cảm – một phần của hệ thần kinh tự động có nhiệm vụ giải quyết các tình huống đòi hỏi phản ứng nhanh chóng từ cơ thể như căng thẳng hoặc nguy hiểm.
Cơ thể thường giải phóng norepinephrine khi đối mặt với các tình huống sau:
- Cảm nhận nguy hiểm hoặc căng thẳng
- Sự thay đổi về môi trường
- Thức tỉnh hoặc hoạt động thể chất
- Khi cân nhắc tâm lý như việc học hoặc chú ý đến một sự kiện mới hoặc quan trọng.
Việc giải phóng norepinephrine là phản ứng tự nhiên của cơ thể với các yếu tố căng thẳng hoặc đe dọa nhưng cũng có thể do bị kích thích bởi một số loại thuốc hay chất kích thích.
Norepinephrine được sử dụng để làm gì?
Thuốc Norepinephrine còn được biết đến với tên thương mại là Levophed, chủ yếu được sử dụng trong y tế như một loại thuốc cấp cứu để tăng huyết áp trong những tình huống nghiêm trọng như sốc, ngưng tim hoặc suy tim.
Dưới dạng thuốc, Norepinephrine hoạt động bằng cách kích thích hệ thống thần kinh giao cảm, tạo ra nhiều hiệu ứng trong cơ thể như sau:
- Tăng huyết áp
- Tăng nhịp tim
- Mở rộng đường hô hấp
Trong tất cả các tác dụng trên, mục tiêu chính của việc sử dụng Norepinephrire là để duy trì hoặc khôi phục lượng máu tới các cơ quan quan trọng như não, tim và thận trong trường hợp cơ thể không thể làm điều đó một cách tự nhiên.
Việc sử dụng Norepinephrine cần được kiểm soát bởi một bác sĩ hoặc chuyên gia y tế bởi việc sử dụng sai cách có thể gây tăng huyết áp đột ngột, rối loạn nhịp tim hoặc các vấn đề khác.
Tác dụng phụ của Norepinephrine
Dù Norepinephrine có thể giúp cải thiện tình trạng của bệnh nhân trong các tình huống y tế khẩn cấp, nó vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ.
Một số tác dụng phụ thường thấy của norepinephrine như sau:
- Tăng huyết áp
- Tăng lo lắng
- Khó thở
- Nguy cơ thiếu máu cục bộ
- Tăng nồng độ đường trong máu
- Rối loạn nhịp tim
Những tác dụng phụ trên thường chỉ xảy ra khi norepinephrine được sử dụng trong viện y tế và được quản lý bởi các chuyên gia y tế. Họ sẽ liên tục theo dõi và điều chỉnh lượng thuốc một cách phù hợp nhất.
Tình trạng cơ thể khi thiếu cân bằng Norepinephrine
Norepinephrine (NE) là một neurotransmitter và hormone quan trọng đóng vai trò trong việc điều chỉnh nhiều chức năng cơ bản của cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mức độ cảnh giác và thức tỉnh.
Việc thiếu cân bằng norepinephrine có thể gây ra một loạt các tình trạng y tế khác nhau.
*Thiếu Norepinephrine (NE thấp):
Thiếu NE có thể gây ra một số triệu chứng như mệt mỏi, giảm cảm giác hứng thú, giảm sự tập trung, giảm cảm xúc và thậm chí là trầm cảm.
Một số trường hợp rối loạn tâm thần như rối loạn chứng tâm thần phân liệt và ADHD cũng có thể xảy ra do NE thấp.
*Thừa Norepinephrine (NE cao):
Dư thừa lượng Norepinephrine có thể dẫn đến tăng huyết áp, lo lắng, mất ngủ và cảm giác căng thẳng hoặc kích động.
Nó cũng có thể gây ra một số triệu chứng tương đồng với rối loạn lo âu hoặc rối loạn tâm trạng. Trường hợp nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến tăng huyết áp hoặc rối loạn nhịp tim.
Dù mức NE thấp hay cao cũng đều cần được kiểm tra và điều trị bởi một bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Có nhiều phương pháp điều trị có thể được sử dụng để đưa NE về mức cân bằng, từ sử dụng thuốc để thay đổi lối sống, tập thể dục và một chế độ ăn uống lành mạnh.
Cách tăng Norepinephrine một cách tự nhiên
Norepinephrine là một neurotransmitter quan trọng trong hệ thần kinh của chúng ta. Nếu bạn muốn tăng cường norepinephrine một cách tự nhiên có thể thử áp dụng một số biện pháp sau:
- Tập thể dục đều đặn
- Ăn uống cân đối. Các thực phẩm giàu protein như thịt, cá, đậu có chứa tyrosine, một axit amin cần thiết để sản xuất norepinephrine.
- Hạn chế caffein
- Tập thiền
- Ngủ đủ giấc
- Hạn chế rượu bia và thuốc lá
Mỗi người có thể phản ứng khác nhau với các biện pháp trên. Hãy thảo luận với bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi lớn nào về lối sống cũng như chế độ ăn uống.
