Trào ngược dạ dày thực quản: Triệu chứng & Nguyên nhân

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một căn bệnh khá phổ biến và thường gặp ở người. Nó xảy ra khi các dịch vị trí thường nằm trong dạ dày, chẳng hạn như axit dạ dày và enzym, trào ngược lên thực quản và gây kích ứng và tổn thương niêm mạc thực quản.

Các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản bao gồm đau nóng và đau nhức ở phía trên bụng và ngực, khó tiêu, khó chịu sau khi ăn, buồn nôn, nôn mửa và khó nuốt.

Nguyên nhân của bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể do các yếu tố như dịch vị trí dạ dày không được giữ ở vị trí thích hợp, dạ dày hoạt động kém, hậu môn dạ dày không đóng chặt, hay do dịch vị trí dạ dày thường xuyên bị kích thích bởi thực phẩm và chất lỏng.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể được chẩn đoán thông qua các phương pháp như siêu âm, chụp X-quang và các xét nghiệm thực quản. Để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kháng axit, đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton (PPI), hoặc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để giảm thiểu các triệu chứng.

1. Tổng quan về bệnh

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một căn bệnh phổ biến của đường tiêu hóa xảy ra do sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản gây kích ứng và tổn thương niêm mạc thực quản.

Đây là một căn bệnh thường gặp ở cả nam và nữ, có thể ảnh hưởng đến mọi độ tuổi và tầng lớp xã hội.

Các triệu chứng của GERD thường bao gồm đau nóng hoặc đau nhức ở phía trên bụng và ngực, khó tiêu, khó chịu sau khi ăn, buồn nôn, nôn mửa và khó nuốt. Các triệu chứng này thường xảy ra sau khi ăn, khi nằm ngửa hoặc nghiêng đầu xuống, hoặc khi thực hiện các hoạt động nặng.

Nguyên nhân của GERD được cho là do các yếu tố như tăng áp lực trong bụng, giảm khả năng dạ dày làm việc, giảm sự đóng kín của cơ hậu môn dạ dày và tăng sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm béo phì, tiêu chuẩn chế độ ăn uống không lành mạnh, hút thuốc, tiêu thụ cồn và sử dụng một số loại thuốc như thuốc kháng histamine, thuốc trị trầm cảm và thuốc giảm đau.

Để chẩn đoán GERD, các phương pháp như siêu âm, chụp X-quang và thực quản phẫu thuật thông qua ống nội soi có thể được sử dụng.

Để điều trị GERD, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng axit, đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton (PPI), hoặc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để giảm thiểu các triệu chứng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, phẫu thuật có thể được yêu cầu.

2. Triệu chứng

GERD có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và thời gian trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.

Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau nóng hoặc đau nhức ở phía trên bụng và ngực;
• Khó tiêu và khó chịu sau khi ăn;
• Buồn nôn và nôn mửa Khó nuốt;
• Cảm giác có cục bụng;
• Đầy hơi và tràn dịch dạ dày;
• Ho và khàn giọng;
• Viêm niêm mạc thực quản;
• Nôn ra máu hoặc có máu trong phân;

Các triệu chứng trên thường xảy ra sau khi ăn, khi nằm ngửa, nằm nghiêng đầu xuống, hoặc khi thực hiện các hoạt động nặng. Các triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời.

3. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính gây ra bệnh trào ngược dạ dày thực quản là sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản, dẫn đến kích thích và tổn thương niêm mạc thực quản.

Tuy nhiên, có một số yếu tố khác cũng có thể đóng vai trò trong sự phát triển của bệnh này, bao gồm:

• Áp lực trong bụng: Bất kỳ tăng áp lực nào trong bụng cũng có thể dẫn đến sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản. Những người béo phì hay mang thai thường có nguy cơ cao hơn bị áp lực trong bụng tăng.
• Dạ dày hoạt động không đúng cách: Khi dạ dày không hoạt động đúng cách, nó có thể dẫn đến sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.
• Giảm sự đóng kín của cơ hậu môn dạ dày: Cơ hậu môn dạ dày là một cơ chặt chẽ giữa dạ dày và thực quản, giúp ngăn chặn sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản. Khi cơ này không hoạt động đúng cách, nó có thể dẫn đến sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.
• Sự trào ngược của axit dạ dày: Một số bệnh như thoái hóa thần kinh thực quản, tăng huyết áp phổi và viêm loét dạ dày tá tràng có thể gây ra sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.
• chế độ ăn uống thiếu lành mạnh: Các loại thực phẩm nhiều mỡ, nhiều đường, đồ uống có cồn, cà phê, socola và các loại đồ ăn nhanh có thể kích thích sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.
• Hút thuốc: Hút thuốc có thể gây ra sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.
• Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc như thuốc kháng histamine, thuốc trị trầm cảm và thuốc giảm đau có thể gây ra sự trào ngược axit dạ dày.

4. Các biến chứng nguy hiểm

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Viêm thực quản: Tình trạng này xảy ra khi niêm mạc thực quản bị tổn thương do sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản, dẫn đến viêm và đau.
• Viêm loét dạ dày tá tràng: Nếu axit dạ dày trào ngược lên đường tiêu hóa, nó có thể gây tổn thương và loét trên niêm mạc dạ dày và tá tràng.
• Viêm phổi: Sự trào ngược của axit dạ dày lên đường hô hấp có thể gây nhiễm trùng phổi.
• Viêm thanh quản: Tình trạng này xảy ra khi niêm mạc thanh quản bị tổn thương và phát triển thành sẹo, dẫn đến việc hạn chế lưu lượng khí hô hấp.
• Xơ phổi: Viêm phổi dài hạn có thể gây ra sự hình thành sẹo và xơ phổi.
• Ung thư thực quản: Sự trào ngược dài hạn của axit dạ dày lên thực quản có thể dẫn đến ung thư thực quản.

5. Chẩn đoán

Để chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ thường sẽ hỏi về các triệu chứng và tiến hành kiểm tra lâm sàng. Các phương pháp chẩn đoán thông thường bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, bao gồm đau thắt ngực, khó tiêu, buồn nôn, nôn mửa, ho, khó thở, và thường hỏi về thói quen ăn uống, tình trạng sức khỏe và lịch sử bệnh.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để xác định tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm. Siêu âm bụng: Siêu âm có thể được sử dụng để kiểm tra sự hiện diện của dị vật trong dạ dày và thực quản.
• Xét nghiệm đường tiêu hóa: Xét nghiệm này có thể bao gồm các kỹ thuật như thụt dạ dày (endoscopy) hoặc nội soi (esophageal manometry) để đánh giá chức năng của cơ thắt đường tiêu hóa hoặc kiểm tra niêm mạc dạ dày và thực quản.
• Kiểm tra pH thực quản: Kiểm tra này sử dụng đầu dò đo độ acid của dịch thực quản và được sử dụng để xác định mức độ trào ngược của axit dạ dày lên thực quản.

Việc chẩn đoán chính xác bệnh trào ngược dạ dày thực quản thường cần một kết hợp của các phương pháp trên. Bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán dựa trên kết quả kiểm tra và triệu chứng của bạn.

6. Điều trị

Để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ thường đề xuất một số phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và tần suất các triệu chứng của bạn.

Các phương pháp điều trị thông thường bao gồm:

• Thay đổi lối sống: Điều này có thể bao gồm việc giảm cân, tập thể dục đều đặn, hạn chế sử dụng rượu và thuốc lá, tăng cường thời gian nghỉ ngơi giữa các bữa ăn, tránh những thực phẩm kích thích dạ dày như đồ ăn nhanh, gia vị cay nóng, đồ uống có cồn và cafein.
• Thuốc: Bác sĩ có thể đề xuất các loại thuốc như thuốc kháng acid hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày và thực quản. Những loại thuốc này có thể giảm triệu chứng và giúp bảo vệ niêm mạc khỏi sự tổn thương. Bác sĩ cũng có thể đề xuất thuốc kháng viêm để giảm viêm do dị ứng hoặc viêm khớp.
• Phẫu thuật: Nếu triệu chứng của bạn không được kiểm soát bằng thuốc hoặc thay đổi lối sống, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để sửa chữa các tổn thương hoặc tăng khả năng thắt chặt cơ thắt đường tiêu hóa.

Các phương pháp điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản thường được kết hợp để tối đa hóa hiệu quả và giảm nguy cơ tái phát. Tuy nhiên, bạn nên thảo luận với bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.

7. Thay đổi lối sống hỗ trợ điều trị

Thay đổi lối sống là một phần quan trọng trong việc điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản và có thể giúp giảm triệu chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Dưới đây là một số lời khuyên về cách thay đổi lối sống để hỗ trợ điều trị:

• Giảm cân nếu cần thiết: Cân nặng quá nặng có thể tăng nguy cơ bị trào ngược dạ dày thực quản. Giảm cân thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn có thể giúp giảm nguy cơ này.
• Tránh thức ăn kích thích: Những thức ăn như thực phẩm nhanh, gia vị cay nóng, thức uống có cồn và cafein có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản. Nên hạn chế hoặc tránh những thức ăn này.
• Ăn chậm và nhai kỹ: Ăn quá nhanh có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản. Hãy ăn chậm và nhai kỹ để giúp tiêu hóa tốt hơn và giảm nguy cơ trào ngược.
• Ăn ít và nhiều bữa: Ăn nhiều một lần có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản. Nên ăn ít nhưng thường xuyên để giảm áp lực lên dạ dày và thực quản.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục đều đặn có thể giúp giảm cân và giảm nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản.
• Tránh ăn trước khi đi ngủ: Ăn trước khi đi ngủ có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản. Hãy ăn ít và tránh ăn ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ.

Những thay đổi lối sống này có thể giúp giảm triệu chứng của bạn và hỗ trợ trong việc điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Tuy nhiên, nếu triệu chứng vẫn tiếp diễn, bạn nên thảo luận với bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.