Tổng quan
Viêm bàng quang (sis-TIE-tis) là thuật ngữ y tế chỉ tình trạng viêm bàng quang. Viêm là khi một bộ phận của cơ thể bị sưng và nóng. Nó cũng có thể gây đau đớn.
Hầu hết thời gian, viêm bàng quang xảy ra khi bị nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Đây được gọi là nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Nhiễm trùng bàng quang có thể gây đau đớn và khó chịu. Nó có thể trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu nhiễm trùng lan đến thận của bạn.
Viêm bàng quang cũng có thể xảy ra do phản ứng với một số loại thuốc hoặc xạ trị. Những thứ đôi khi gây kích thích bàng quang, chẳng hạn như các sản phẩm vệ sinh, thạch diệt tinh trùng hoặc sử dụng ống thông tiểu lâu dài, cũng có thể dẫn đến viêm bàng quang. Viêm bàng quang cũng có thể xảy ra như một biến chứng của một bệnh khác.
Phương pháp điều trị thông thường đối với bệnh viêm bàng quang do tạp khuẩn là dùng thuốc kháng sinh. Điều trị các loại viêm bàng quang khác tùy thuộc vào nguyên nhân.
Triệu chứng của viêm bàng quang
Các dấu hiệu và triệu chứng viêm bàng quang có thể bao gồm:
- Cảm giác muốn đi tiểu mạnh và dai dẳng
- Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu
- Đi tiểu thường xuyên, một lượng nhỏ
- Có máu trong nước tiểu (tiểu máu)
- Đi tiểu đục hoặc có mùi tanh nồng
- Khó chịu vùng chậu
- Cảm giác bị đè nén ở vùng dưới rốn (bụng)
- Sốt nhẹ
Ở trẻ nhỏ, những đợt đái dầm ban ngày mới xảy ra cũng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Việc tự mình đi ngủ vào ban đêm không có khả năng xảy ra do nhiễm trùng tiểu .
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nhận trợ giúp y tế ngay lập tức nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng chung của nhiễm trùng thận. Bao gồm các:
- Đau lưng hoặc bên hông
- Sốt và ớn lạnh
- Buồn nôn và ói mửa
Nếu bạn đi tiểu gấp, thường xuyên hoặc đau đớn kéo dài vài giờ hoặc lâu hơn hoặc nếu bạn nhận thấy máu trong nước tiểu của mình, hãy gọi cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn. Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc UTI trong quá khứ và bạn xuất hiện các triệu chứng giống với UTI trước đó , hãy gọi cho bác sĩ của bạn.
Đồng thời, hãy gọi cho bác sĩ của bạn nếu các triệu chứng viêm bàng quang quay trở lại sau khi bạn điều trị xong bằng thuốc kháng sinh. Bạn có thể cần thử một loại thuốc khác.
Nếu con bạn bắt đầu gặp tai nạn ướt vào ban ngày, hãy gọi cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn.
Ở những người đàn ông khỏe mạnh, hiếm khi bị viêm bàng quang. Bất kỳ triệu chứng nào cũng nên được kiểm tra bởi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Nguyên nhân gây viêm bàng quang
Hệ thống tiết niệu của bạn bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Tất cả đều đóng vai trò loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể bạn.
Thận là một cặp cơ quan hình hạt đậu nằm về phía sau của bụng trên. Chúng lọc chất thải từ máu của bạn và điều chỉnh nồng độ của nhiều chất.
Các ống được gọi là niệu quản mang nước tiểu từ thận đến bàng quang. Bàng quang lưu trữ nước tiểu cho đến khi bạn cảm thấy cần đi tiểu. Sau đó, nước tiểu ra khỏi cơ thể bạn qua niệu đạo.
Viêm bàng quang do vi khuẩn
Nhiễm trùng tiểu thường xảy ra khi vi khuẩn bên ngoài cơ thể xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo và bắt đầu sinh sôi. Hầu hết các trường hợp viêm bàng quang là do một loại vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) gây ra. Nhưng các loại vi khuẩn khác cũng có thể gây nhiễm trùng.
Nhiễm trùng bàng quang do vi khuẩn có thể xảy ra ở phụ nữ sau khi quan hệ tình dục. Ngay cả ở những người không hoạt động tình dục, nhiễm trùng tiểu có thể xảy ra vì vùng kín của phụ nữ thường chứa vi khuẩn có thể gây viêm bàng quang.
Viêm bàng quang không do nhiễm trùng
Mặc dù nhiễm trùng do vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm bàng quang, nhưng một số yếu tố không lây nhiễm cũng có thể khiến bàng quang bị viêm. Một số ví dụ bao gồm:
- Viêm bàng quang kẽ. Nguyên nhân của chứng viêm bàng quang mãn tính này, còn được gọi là hội chứng bàng quang đau đớn, không rõ ràng. Hầu hết các trường hợp xảy ra ở phụ nữ. Tình trạng này có thể khó chẩn đoán và điều trị.
- Viêm bàng quang liên quan đến thuốc. Một số loại thuốc, chẳng hạn như một số loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư (hóa trị), có thể gây viêm bàng quang khi các thành phần bị phân hủy của thuốc thoát ra khỏi cơ thể.
- Viêm bàng quang do bức xạ. Xạ trị vùng chậu có thể gây ra những thay đổi viêm trong mô bàng quang.
- Viêm bàng quang do dị vật. Việc sử dụng ống thông tiểu trong thời gian dài có thể làm cho nhiễm trùng do vi khuẩn và tổn thương mô dễ xảy ra hơn. Cả hai điều này đều có thể gây viêm bàng quang.
- Viêm bàng quang do hóa chất. Một số người có thể quá nhạy cảm với các hóa chất có trong một số sản phẩm nhất định. Chúng có thể bao gồm tắm bong bóng, xịt vệ sinh cá nhân hoặc thạch diệt tinh trùng. Phản ứng dạng dị ứng có thể xảy ra trong bàng quang, gây viêm.
- Viêm bàng quang kết hợp với các điều kiện khác. Viêm bàng quang đôi khi có thể xảy ra như một biến chứng của các bệnh khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, sỏi thận, tuyến tiền liệt phì đại hoặc tổn thương tủy sống.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh
Một số người có nhiều khả năng bị nhiễm trùng bàng quang hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu lặp đi lặp lại. Phụ nữ có thể gặp vấn đề này. Một lý do chính là giải phẫu vật lý. Phụ nữ có niệu đạo ngắn. Điều này có nghĩa là vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng không di chuyển xa đến bàng quang.
Bạn có thể có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng bàng quang hoặc nhiễm trùng tiểu lặp lại nếu bạn:
- Đang hoạt động tình dục. Trong quá trình quan hệ tình dục, vi khuẩn có thể bị đẩy vào niệu đạo.
- Sử dụng một số loại kiểm soát sinh sản. Sử dụng màng ngăn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tiểu . Màng ngăn có chứa chất diệt tinh trùng có thể làm tăng nguy cơ nhiều hơn.
- Đang mang thai. Sự thay đổi hormone khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng bàng quang.
- Đã trải qua thời kỳ mãn kinh. Những thay đổi đối với nội tiết tố xảy ra sau khi mãn kinh thường có thể dẫn đến nhiễm trùng tiểu .
Các yếu tố rủi ro khác bao gồm:
- Cản trở dòng chảy của nước tiểu. Điều này có thể xảy ra trong các tình trạng như sỏi trong bàng quang hoặc phì đại tuyến tiền liệt.
- Những thay đổi trong hệ thống miễn dịch. Điều này có thể xảy ra với một số điều kiện, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, nhiễm HIV và điều trị ung thư.
- Sử dụng ống thông tiểu lâu dài. Những ống này có thể cần thiết ở những người bị bệnh mãn tính hoặc ở người lớn tuổi. Sử dụng kéo dài có thể khiến bạn có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng do vi khuẩn cũng như tổn thương mô bàng quang.
Ở nam giới khỏe mạnh nói chung, hiếm gặp viêm bàng quang.
Các biến chứng của bệnh viêm bàng quang
Khi được điều trị ngay bằng thuốc thích hợp, nhiễm trùng bàng quang hiếm khi dẫn đến biến chứng. Nhưng nếu chúng không được điều trị, chúng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Các biến chứng có thể bao gồm:
- Nhiễm trùng thận. Nhiễm trùng bàng quang không được điều trị có thể dẫn đến nhiễm trùng thận. Đây còn được gọi là viêm bể thận (pie-uh-low-nuh-FRY-tis). Nhiễm trùng thận có thể làm hỏng thận vĩnh viễn.
- Có máu trong nước tiểu. Với bệnh viêm bàng quang, bạn có thể có tế bào máu trong nước tiểu. Thông thường, chúng chỉ có thể được nhìn thấy bằng kính hiển vi. Tình trạng này được gọi là tiểu máu vi thể. Nó thường biến mất sau khi điều trị. Nếu các tế bào máu vẫn xuất hiện trong nước tiểu sau khi điều trị, bạn có thể cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân.Máu trong nước tiểu mà bạn có thể nhìn thấy được gọi là tiểu máu tổng thể. Điều này hiếm khi xảy ra với viêm bàng quang do vi khuẩn, điển hình. Nhưng dấu hiệu này có thể phổ biến hơn nếu bạn bị viêm bàng quang xảy ra sau khi hóa trị hoặc xạ trị ung thư.
Chẩn đoán
Nếu bạn có các triệu chứng của viêm bàng quang, hãy nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn càng sớm càng tốt. Nhà cung cấp của bạn có thể chẩn đoán viêm bàng quang dựa trên các triệu chứng và bệnh sử của bạn.
Khi cần thêm thông tin cho một chẩn đoán hoặc kế hoạch điều trị, nhà cung cấp của bạn có thể đề nghị:
- Phân tích nước tiểu. Đối với xét nghiệm này, bạn thu thập một lượng nhỏ nước tiểu trong một thùng chứa. Nhà cung cấp dịch vụ của bạn kiểm tra nước tiểu để tìm các dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như vi khuẩn, máu hoặc mủ. Nếu vi khuẩn được tìm thấy, bạn cũng có thể làm một xét nghiệm gọi là cấy nước tiểu để kiểm tra loại vi khuẩn nào đang gây ra nhiễm trùng.
- Hình ảnh. Thường không cần xét nghiệm hình ảnh đối với bệnh viêm bàng quang. Nhưng trong một số trường hợp, hình ảnh có thể hữu ích. Ví dụ: chụp X-quang hoặc siêu âm có thể giúp bác sĩ của bạn tìm ra các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây viêm bàng quang, chẳng hạn như khối u hoặc vấn đề giải phẫu.
Phòng ngừa bệnh viêm bàng quang
Các biện pháp tự chăm sóc để ngăn ngừa nhiễm trùng bàng quang lặp lại chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. Nhưng một số nhà cung cấp khuyến nghị các mẹo sau để phòng ngừa:
- Uống nhiều chất lỏng, đặc biệt là nước. Uống nhiều chất lỏng đặc biệt quan trọng sau khi hóa trị hoặc xạ trị, đặc biệt là trong những ngày điều trị.
- Đi tiểu thường xuyên. Nếu bạn cảm thấy muốn đi tiểu, đừng trì hoãn việc đi vệ sinh.
- Lau từ trước ra sau sau khi đi tiêu. Điều này ngăn chặn vi khuẩn ở vùng hậu môn lây lan sang âm đạo và niệu đạo.
- Tắm vòi hoa sen thay vì tắm bồn. Nếu bạn dễ bị nhiễm trùng, tắm vòi hoa sen thay vì tắm bồn có thể giúp ngăn ngừa chúng.
- Nhẹ nhàng rửa sạch vùng da xung quanh bộ phận sinh dục. Làm điều này hàng ngày, nhưng không sử dụng xà phòng mạnh hoặc rửa quá mạnh. Da mỏng manh ở khu vực này có thể bị kích ứng.
- Làm trống bàng quang của bạn càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục. Uống một cốc nước đầy để giúp loại bỏ vi khuẩn.
- Tránh sử dụng thuốc xịt khử mùi hoặc các sản phẩm vệ sinh vùng kín. Các sản phẩm này có thể gây kích ứng niệu đạo và bàng quang.
Cây Nam việt quất
Nước ép nam việt quất hoặc viên nén có chứa proanthocyanidin thường được khuyên dùng để giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng bàng quang tái phát. Mặc dù nghiên cứu trong lĩnh vực này không nhất quán, nhưng có một số bằng chứng cho thấy nam việt quất có thể có tác dụng ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát cho một số người.
Các sản phẩm nam việt quất thường được coi là an toàn đối với những người khỏe mạnh mà không có bất kỳ điều kiện y tế nào.
Nhưng như một phương pháp điều trị tại nhà, hãy cẩn thận với nước ép nam việt quất hoặc các sản phẩm từ nam việt quất nếu bạn đang dùng thuốc làm loãng máu warfarin (Coumadin). Có thể có sự tương tác giữa nam việt quất và warfarin có thể dẫn đến chảy máu. Nhưng bằng chứng là hỗn hợp.
Nam việt quất đã không được chứng minh là một phương pháp điều trị hiệu quả nếu bạn đã bị nhiễm trùng bàng quang.
