Bệnh tim bẩm sinh: Phân loại, triệu chứng, nguyên nhân & Phòng ngừa

Bệnh tim bẩm sinh hoặc các khuyết tật tim bẩm sinh là những bất thường xảy ra ở tim ngay từ khi sinh ra. Những vấn đề này có thể gây ảnh hưởng tới van tim, mạch máu, thành tim.

Khuyết tật tim bẩm sinh có nhiều loại, từ những khuyết tật nhỏ không gây ra các triệu chứng đến các vấn đề phức tạp gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng.

Các loại khuyết tật tim bẩm sinh

Có nhiều loại khuyết tật tim bẩm sinh khác nhau, và dưới đây là một số loại phổ biến:

Hở van tim

Đây là loại khuyết tật tim phổ biến nhất, gồm có lỗ trong vách ngăn giữa 2 buồng tim. Nếu lỗ nhỏ, thì thường không gây ra triệu chứng và tự động bị bít kín khi trẻ lớn lên.

Nhưng nếu lỗ lớn, nó có thể dẫn đến sự lưu thông máu không đúng cách và gây ra tình trạng thiếu oxy.

Thiếu van tim

Đây là khi van tim không phát triển hoặc không hoạt động đúng cách. Van tim có nhiệm vụ điều chỉnh dòng máu đi vào và ra khỏi tim.

Khi van bị thiếu, máu có thể tràn qua và gây căng tim, hoặc không đủ máu được bơm đi các phần khác của cơ thể.

Dị vị đường ống tim

Khi đường ống tim không đúng vị trí. Thường thì đường ống tim ra từ buồng tim trái, nhưng trong trường hợp này, nó có thể ra từ buồng tim phải hoặc cả hai buồng tim.

Tổn thương van tim

Van tim có thể bị hư hỏng hoặc bị dị dạng, gây ra sự không hoàn hảo trong việc điều chỉnh dòng máu. Điều này có thể dẫn đến tràn máu hoặc thiếu máu trong tim.

Trên đây chỉ là một số loại khuyết tật tim bẩm sinh thường gặp. Các loại khác cũng có thể xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố.

Việc chẩn đoán và điều trị khuyết tật tim bẩm sinh thường được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa tim mạch và yêu cầu theo dõi và quản lý chặt chẽ trong suốt cuộc sống.

Triệu chứng của bệnh tim bẩm sinh

Triệu chứng của bệnh tim bẩm sinh có thể khác nhau tùy thuộc vào loại và nghiêm trọng của bệnh.

Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

• Cảm giác mệt mỏi và khó thở: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh tim bẩm sinh. Bệnh nhân mắc bệnh tim bẩm sinh có thể nhanh chóng cảm thấy mệt mỏi, khó thở sau những vận động thường ngày so với những người khác.
• Màu da xanh hoặc xám: Đây là dấu hiệu của sự thiếu oxy trong máu. Bệnh nhân có thể có màu da xanh hoặc xám nhạt, đặc biệt là trên môi, ngón tay và ngón chân.
• Hít thở nhanh và nhiều hơn: Các bệnh nhân tim bẩm sinh có thể phải hít thở nhanh và nhiều hơn do cơ thể thiếu oxy.
• Kém phát triển: Trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh có thể phát triển chậm so với trẻ em cùng tuổi.
• Đau tức vùng ngực: Những người lớn có bệnh tim bẩm sinh có thể có triệu chứng đau ngực do sự căng thẳng và áp lực lên tim.
• Đau đầu: Một số bệnh nhân có thể gặp triệu chứng đau đầu do áp lực máu tăng trong não.
• Hay đau bụng hoặc xanh mặt sau khi ăn ở trẻ, đây là dấu hiệu cho thấy sự hiện diện của khuyết tật tim bẩm sinh.

Những triệu chứng trên có thể xuất hiện ngay từ khi sinh ra hoặc có thể không xuất hiện cho đến khi trẻ lớn lên.

Nếu bạn hoặc người thân của bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tim, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Nguyên nhân gây bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh có thể do nhiều nguyên nhân phức tạp. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến có thể dẫn đến bệnh tim bẩm sinh ở trẻ:

• Yếu tố di truyền: Di truyền được xem là một yếu tố quan trọng trong phát triển tim. Có thể có sự chuyển giao các gene không bình thường từ cha mẹ sang thai nhi, gây ra các lỗi trong quá trình hình thành và phát triển của tim thai nhi.
• Yếu tố môi trường: Một số yếu tố môi trường có thể góp phần vào sự hình thành bệnh tim bẩm sinh, như các chất độc hại mà mẹ tiếp xúc trong thời kỳ mang thai. Ví dụ như mẹ hít phải khói thuốc lá, sử dụng rượu bia, thuốc lá điện tử có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh ở thai nhi.
• Các vấn đề trong quá trình phát triển của thai nhi: Sự phát triển không đúng của tim trong quá trình thai kỳ cũng có thể gây ra bệnh tim bẩm sinh. Ví dụ các cấu trúc tim không phát triển hoặc không kết hợp đúng cách, các khuyết tật tim bẩm sinh có thể xảy ra.
• Sự tác động từ các bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác, như bệnh rubella (sởi Đức) trong thời kỳ mang thai, bệnh tiểu đường, bệnh tả, bệnh HIV hoặc do mẹ sử dụng một số loại thuốc trong thai kỳ có thể tác động đến sự phát triển tim thai nhi và dẫn đến bệnh tim bẩm sinh.
• Các yếu tố kết hợp: Trong một số trường hợp, bệnh tim bẩm sinh có thể do sự kết hợp của nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố di truyền và môi trường.

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về nguyên nhân của bệnh tim bẩm sinh, nhưng nguyên nhân chính xác vẫn chưa được hiểu rõ đối với mỗi trường hợp cụ thể.

Điều trị

Điều trị bệnh tim bẩm sinh thường phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của khuyết tật tim.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị thông thường:

Theo dõi và quan sát

Đối với một số trường hợp khuyết tật tim nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi và quan sát thường xuyên để theo dõi tình trạng tim và xác định liệu cần thiết phải can thiệp hay không.

Điều trị bằng thuốc

Một số bệnh tim bẩm sinh có thể được kiểm soát và điều trị bằng thuốc. Ví dụ, thuốc có thể được sử dụng để điều chỉnh nhịp tim, giảm tải công việc cho tim và giảm triệu chứng khó thở.

Phẫu thuật

Đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn, phẫu thuật có thể là phương pháp điều trị chủ đạo.

Các phương pháp phẫu thuật bao gồm sửa chữa các khuyết tật tim, thay thế hoặc sửa chữa các van tim, hoặc thực hiện ghép tim.

Tiêm chất đàn hồi

Trong một số trường hợp, tiêm chất đàn hồi (như balon) vào các mạch máu để mở rộng chúng và cải thiện lưu thông máu.

Chẩn đoán và điều trị tùy chỉnh

Đối với mỗi trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra quyết định điều trị dựa trên đặc điểm của bệnh nhân và bệnh tim bẩm sinh của họ.

Có thể yêu cầu thực hiện nhiều phương pháp điều trị kết hợp hoặc can thiệp một cách tùy chỉnh.

Điều trị triệu chứng

Đối với những người sống với bệnh tim bẩm sinh, chăm sóc hậu quả và quản lý triệu chứng là rất quan trọng.

Điều này bao gồm theo dõi sát sao, tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, thay đổi lối sống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra sức khỏe tim.

Quan trọng nhất, việc điều trị bệnh tim bẩm sinh cần được thực hiện dưới sự giám sát và chỉ đạo của các chuyên gia y tế chuyên về tim mạch và tim bẩm sinh.