Phenylalanine

Phenylalanine là một loại axit amin thiết yếu cần thiết cho nhiều chức năng trong cơ thể, bao gồm sản xuất protein và một số hợp chất hóa học khác như dopamine và norepinephrine. Nó được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm protein, bao gồm thịt, cá, trứng và sữa.

Phenylalanine là gì?

Phenylalanine là một axit amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự sản xuất mà chỉ có thể nhận thông qua chế độ ăn uống.

Phenylalanine chủ yếu có trong các nguồn protein như thịt, cá, trứng, sữa, đậu và các sản phẩm chứa gluten như lúa mì, yến mạch.

Có 03 dạng của phenylalanine đó là L-phenylalanine, D-phenylalanine và DL-phenylalanine.

L-phenylalanine là dạng tự nhiên mà cơ thể sử dụng để sản xuất protein. D-phenylalanine không tham gia vào sản xuất protein nhưng có thể có tác dụng chống đau trong một số trường hợp. DL-phenylalanine là một hỗn hợp của cả hai loại trên.

Vai trò của Phenylalanine với cơ thể

Phenylalanine đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh lý và hóa học của cơ thể như:

• Sản xuất protein: Phenylalanine là một axit amin thiết yếu, có nghĩa nó cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển bình thường của cơ thể. Axit amin này được cơ thể sử dụng để sản xuất protein, đóng vai trò cấu trúc trong cơ thể, hỗ trợ xây dựng cơ bắp, da, tóc và các mô khác.
• Sản xuất neurotransmitter: Phenylalanine là tiền chất của các neurotransmitter như dopamine, norepinephrine và epinephrine. Các neurotransmitter này đều đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh tâm trạng, hành vi, động lực, giấc ngủ và thậm chí cả việc học tập, ghi nhớ.
• Phenylalanine cũng có thể hỗ trợ giảm đau, cải thiện tâm trạng và hỗ trợ chức năng não. Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể hỗ trợ điều trị các tình trạng như viêm khớp, đau lưng và một số rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu.

Việc sử dụng phenylalanine cần được giám sát cẩn thận bởi bác sĩ bởi lượng lớn chất này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nguy hiểm, đặc biệt ở những người mắc bệnh phenylketonuria (PKU), một rối loạn di truyền khiến cơ thể không thể chuyển hóa phenylalanine.

Phenylalanine và bệnh phenylketonuria

Phenylketonuria (PKU) là một bệnh di truyền khiến cơ thể không thể chuyển hóa phenylalanine thành tyrone, một axit amin khác.

Điều này dẫn đến sự tích tụ của phenylalanine trong máu và có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng bao gồm tình trạng tâm thần và trí tuệ.

PKU thường được phát hiện sớm thông qua sàng lọc sơ sinh và có thể được điều trị thông qua chế độ ăn kiêng hạn chế phenylalanine.

Phenylalanine sử dụng để làm gì?

Phenylalanine không phải là một loại thuốc theo nghĩa truyền thống nhưng nó được sử dụng dưới dạng bổ sung trong một số trường hợp cụ thể.

Dưới đây là một số trường hợp cần sử dụng phenylalanine để điều trị trong y học:

• Điều trị các rối loạn tâm thần như trầm cảm, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
• Điều trị đau: Theo nghiên cứu, D-phenylalanine có khả năng chống đau và nó hoạt động bằng cách ức chế các enzyme có liên quan đến quá trình cảm nhận đau.
• Điều trị bệnh Phenylketonuria (PKU)

Việc sử dụng phenylalanine cần được thực hiện dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ. Một số người có thể phản ứng không tốt với phenylalanine, đặc biệt là những người mắc bệnh PKU.

Tác dụng phụ của Phenylalanine

Trong hầu hết các trường hợp, việc sử dụng phenylalanine dưới dạng bổ sung không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng nếu sử dụng đúng cách.

Tuy nhiên cũng giống với các chất bổ sung khác, phenylalanine có thể gây ra một số tác dụng phụ ở một số người như:

• Các triệu chứng về tiêu hóa như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy.
• Rối loạn thần kinh như đau đầu, mất tập trung hoặc mệt mỏi.
• Tăng huyết áp, đặc biệt là khi sử dụng liều cao.
• Các vấn đề hiếm hoi khác như mất ngủ, run tay, nổi mẩn đỏ trên da.

Phenylalanine có thể tương tác với một số loại thuốc khác nên bạn sẽ cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nó.

Nếu bạn mắc bệnh phenylketonuria, bạn không nên sử dụng phenylalanine vì nó có thể khiến sức khỏe bạn trở nên tệ đi.

Tương tác thuốc của Phenylalanine

Phenylalanine có thể tương tác với một số loại thuốc và chất bổ sung khác và gây ra các tác dụng phụ không mong muốn hoặc giảm hiệu quả của thuốc.

Dưới đây là một số loại thuốc có tương tác của phenylalanine:

• Thuốc điều trị bệnh Parkinon: Phenylalanine có thể làm giảm hiệu quả của một số loại thuốc chống Parkinson như levodopa.
• Thuốc chống trầm cảm MAOI: Các loại thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm monoamine oxidase inhibitors (MAOIs) có thể tương tác với phenylalanine. Sự kết hợp này có thể gây tăng huyết áp.
• Thuốc chống lo âu: Khi dùng chung, chúng có thể làm giảm hiệu quả của phenylalanine.
• Thuốc chống động kinh: Một số loại thuốc chống động kinh như phenytoin có thể tương tác với phenylalanine và làm tăng mức phenytoin trng máu, gây ra các tác dụng phụ của thuốc.
• Các chất bổ sung khác như tirosine và tryptophan cũng có thể tương tác với phenylalanine và làm giảm khả năng hấp thụ của chúng.

Trước khi sử dụng phenylalanine, hãy nhờ bác sĩ hoặc dược sĩ tư vấn để tránh bất kỳ tương tác nguy hiểm nào.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng Phenylalanine

Khi sử dụng phenylalanine bạn nên lưu ý một số vấn đề sau:

• Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng, họ có thể cung cấp cho bạn những thông tin về định lượng phù hợp cũng như lưu ý về tương tác giữa phenylalanine với các loại thuốc khác mà bạn đang sử dụng.
• Người mắc bệnh Phenylketonuria không nên sử dụng phenylalanine.
• Phụ nữ có thai và trẻ sơ sinh: Phenylalanine có thể gây hại cho sản phụ nếu sử dụng quá nhiều trong thời gian mang thai và trẻ sơ sinh cũng vậy.
• Những người mắc bệnh tiền đình, mất ngủ, lo âu và tăng huyết áp nên thận trọng khi sử dụng phenylalanine.
• Sử dụng phenylalanine dài ngày hoặc liều lượng cao có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như tăng huyết áp và các vấn đề thần kinh khác.
• Nếu bạn đang sử dụng phenylalanine dưới dạng bổ sung, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để đảm bảo an toàn.

Giống với bất kỳ chất bổ sung nào khác, phenylalanine nên được sử dụng một cách cẩn thận và có sự giám sát y tế chặt chẽ.

Định lượng Phenylalanine

Phenylalanine là một loại axit amin cần thiết và liều lượng cần thiết của nó có thể khác nhau tùy thuộc vào nhu cầu của mỗi người, tuổi tác, giới tính và tình trạng sức khỏe tổng thể.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhu cầu hàng ngày về phenylalanine với người trưởng thành (kết hợp với tyrosine) là khoảng 14mg/kg cân nặng. Do vậy, một người trưởng thành trung bình cân nặng khoảng 70kg sẽ cần khoảng 980mg phenylalanine mỗi ngày.

Những người mắc bệnh phenylketonuria phải giữ cho lượng phenylalanine trong chế độ ăn của họ ở mức thấp để tránh các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Nếu bạn đang xem xét việc sử dụng phenylalanine dưới dạng bổ sung, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế khác để xác định liều lượng phù hợp.