Tổng quan
Bệnh thoái hóa khớp hay viêm xương khớp (Osteoarthritis) là dạng viêm khớp phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới, đặc biệt là những người từ 40 tuổi trở lên.
Thoái hóa khớp xảy ra khi lớp sụn bảo vệ đệm các đầu xương bị bào mòn theo thời gian.
Các rối loạn này thường ảnh hưởng đến các khớp ở bàn tay, đầu gối, hông và cột sống.
Các triệu chứng viêm xương khớp thường có thể được kiểm soát dù không thể hồi phục các tổn thương. Vận động, duy trì cân nặng hợp lý và áp dụng một số phương pháp điều trị có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh và giúp cải thiện tình trạng đau và chức năng của khớp.
Triệu chứng của thoái hóa khớp
Các triệu chứng thoái hóa khớp thường phát triển chậm và nặng dần theo thời gian. Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm xương khớp bao gồm:
- Gây đau đớn: Các khớp bị ảnh hưởng có thể bị đau trong hoặc sau khi vận động.
- Cứng khớp: Có thể dễ nhận thấy nhất khi thức dậy hoặc sau khi không hoạt động
- Mềm khớp: Có thể cảm thấy mềm khi ấn nhẹ vào hoặc quanh khớp
- Mất đi tính linh hoạt: Không thể cử động được khớp trong phạm vi chuyển động bình thường
- Cảm thấy róng ran khi sử dụng khớp hoặc nghe thấy tiếng lộp bộp, tanh tách.
- Gai xương: Những mẩu xương thừa hình thành xung quanh khớp bị ảnh hưởng
- Sưng tấy: Do viêm mô mềm xung quanh khớp
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nếu bạn bị đau khớp hoặc cứng khớp không biến mất, hãy đi khám bác sĩ ngay.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn đệm các đầu xương trong khớp dần bị thoái hóa. Sụn là một mô cứng, trơn giảm ma sát khi khớp chuyển động.
Cuối cùng nếu sụn bị mòn hoàn toàn, xương sẽ cọ xát vào nhau.
Thoái hóa khớp thường được coi là một căn bệnh tuổi già. Bên cạnh sự phân hủy của sụn, thoái hóa khớp ảnh hưởng đến toàn bộ khớp, nó gây ra những thay đổi trong xương và suy giảm các mô liên kết giữ khớp với nhau và gắn cơ với xương, nó cũng gây viêm niêm mạc khớp.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp bao gồm:
- Lớn tuổi: Tỷ lệ mắc bệnh về xương khớp tăng dần theo tuổi tác
- Giới tính: Phụ nữ có nhiều khả năng bị viêm xương khớp hơn, mặc dù không rõ lý do tại sao.
- Béo phì: Trọng lượng tăng lên gây thêm áp lực cho các khớp chịu trọng lượng như hông, đầu gối. Ngoài ra mô mỡ tạo ra các protein có thể gây viêm có hại trong và xung quanh khớp.
- Tổn thương khớp: Chấn thương xảy ra khi chơi thể thao hoặc tai nạn làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp. Ngay cả những chấn thương đã trải qua nhiều năm và dường như đã lành lặn cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm xương khớp.
- Các căng thẳng lặp lại nhiều lần trên khớp: Nếu công việc hoặc các môn thể thao bạn chơi thường xuyên gây áp lực lên khớp có thể khiến nó bị thoái hóa.
- Di truyền
- Dị dạng xương: Một số người sinh ra với khớp dị dạng hoặc sụn bị khiếm khuyết.
- Một số bệnh chuyển hóa: Bao gồm bệnh tiểu đường và thừa sắt (bệnh huyết sắc tố).
Các biến chứng của thoái hóa khớp
Viêm xương khớp là một bệnh thoái hóa, nặng dần theo thời gian và thường dẫn tới các cơn đau mãn tính.
Đau và cứng khớp có thể trở nên nghiêm trọng đến mức gây khó khăn cho các công việc hàng ngày.
Trầm cảm và rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến đau và tàn tật do bệnh viêm xương khớp.
Chẩn đoán bệnh viêm xương khớp
Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ sẽ kiểm tra khớp bị ảnh hưởng của bạn xem có bị đau, sưng, đỏ và linh hoạt hay không.
Kiểm tra hình ảnh
Để có hình ảnh về khớp bị ảnh hưởng, bác sĩ có thể đề nghị:
- Chụp X-quang: Sụn không hiển thị trên hình ảnh X-quang, nhưng sự mất sụn được bộc lộ do không gian giữa các xương trong khớp của bạn bị thu hẹp lại. Chụp X-quang cũng có thể cho thấy được các gai xương xung quanh khớp.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dúng sóng vô tuyến và từ trường mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết của xương và các mô mềm, bao gồm cả sụn. Thường không cần chụp MRI để chẩn đoán viêm xương khớp nhưng có thể giúp cung cấp thêm thông tin trong những trường hợp phức tạp.
Xét nghiệm
Phân tích máu hoặc dịch khớp của bạn có thể giúp xác định chẩn đoán.
- Xét nghiệm máu: Dù không có xét nghiệm máu để tìm viêm xương khớp nhưng một số xét nghiệm nhất định có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp như viêm khớp dạng thấp.
- Phân tích dịch khớp: Bác sĩ có thể dùng kim để hút dịch từ khớp bị ảnh hưởng sau đó chất lỏng được xét nghiệm để tìm tình trạng viêm và xác định liệu cơn đau là do bệnh gout hay do nhiễm trùng chứ không phải do viêm xương khớp.
Các biện pháp khắc phục tại nhà
Tìm hiểu tất cả những gì bạn có thể về tình trạng của mình và cách kiểm soát nó, đặc biệt là về cách những thay đổi lối sống có thể ảnh hưởng đến các triệu chứng của bệnh.
Tập thể dục và giảm cân nếu thừa cân là những cách quan trọng để giảm đau khớp và cứng khớp do viêm xương khớp.
- Tập thể dục: Các bài tập ít tác động có thể tăng sức bền và tăng cường các cơ xung quanh khớp, giúp khớp ổn định. Thử đi bộ, đi xe đạp hoặc tập thể dục nhịp điệu. Nếu cảm thấy đau mỏi khớp hãy dừng lại ngay.
Cơn đau mỏi kéo dài hàng giờ sau khi tập thể dục có nghĩa là đã tập quá sức, không phải đã gây ra tổn thương hoặc nên ngừng tập thể dục. Hãy thử lại sau một hoặc hai ngày ở cường độ thấp hơn.
- Giảm cân: Giảm áp lực lên các khớp như đầu gối và hông sẽ giúp giảm đau đáng kểnếu bạn đang bị thừa cân.
- Các liệu pháp vận động như thái cực quyền, yoga bao gồm các bài tập nhẹ nhàng và kéo giãn kết hợp với hít thở sâu
- Cả nhiệt và lạnh đều có thể giảm đau, sưng khớp. Nhiệt ẩm giúp cơ thư giãn và giảm đau. Lạnh cũng có thể giảm đau nhức cơ bắp sau khi tập thể dục và giảm co thắt cơ.
- Chất capsaicin chiết xuất từ ớt bôi lên da của trên khớp bị viêm khớp có thể hữu ích, có thể phải bôi từ 3 -4 lần/ngày trong vài tuần mới thấy được hiệu quả. Với một số người không chịu được kích ứng cần rửa sạch tay sau khi thoa kem capsaicin.
- Sử dụng các thiết bị trợ giúp có thể giúp giảm căng thẳng cho khớp của bạn. Một cây gậy hoặc khung tập đi sẽ giảm trọng lượng khỏi đầu gối hoặc hông của bạn khi bạn đi bộ. Giữ cây gậy ở tay đối diện với chân bị đau.
