Tổng quan
Sâu răng là những vùng bị tổn thương vĩnh viễn trên bề mặt cứng của răng, phát triển thành những khe hở hoặc lỗ nhỏ li ti. Sâu răng do sự kết hợp của nhiều yếu tố bao gồm vi khuẩn trong miệng, thường xuyên ăn vặt, sử dụng đồ uống nhiều đường và vệ sinh răng miệng không kỹ.
Sâu răng là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất trên thế giới. Chúng đặc biệt phổ biến ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn tuổi.
Nếu sâu răng không được điều trị, chúng sẽ lớn hơn và ảnh hưởng đến các lớp sâu hơn trong răng. Sâu răng có thể dẫn tới đau răng, nhiễm trùng và mất răng.
Thăm khám nha khoa thường xuyên và thói quen đánh răng tốt, sử dụng chỉ khoa nha là cách bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh sâu răng.
Triệu chứng của sâu răng
Các dấu hiệu và triệu chứng của sâu răng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và vị trí của chúng.
Khi sâu răng mới bắt đầu, chúng có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Khi phân rã lớn hơn, nó có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng như:
- Đau răng tự phát hoặc đau không rõ nguyên nhân
- Ê buốt răng
- Đau khi ăn hoặc uống đồ ngọt, nóng, lạnh
- Các lỗ hoặc vết rỗ có thể nhìn thấy trên răng
- Răng bị nhuộm màu nâu, đen hoặc trắng trên bề mặt
- Đau khi cắn xuống
Khi nào nên đi khám nha sĩ?
Sâu răng mất một khoảng thời gian để hình thành, đó là lý do chúng ta cần kiểm tra và làm sạch răng miệng thường xuyên.
Nếu bạn cảm thấy đau răng hoặc đau miệng, hãy đến gặp nha sĩ càng sớm càng tốt.
Nguyên nhân gây sâu răng
Sâu răng là một quá trình xảy ra theo thời gian. Đây là cách sâu răng phát triển:
- Các dạng mảng bám: Là một lớp màng dính trong suốt bao phủ răng. Nguyên do là ăn nhiều đường, tinh bột và không vệ sinh răng miệng kỹ. Khi đường và tinh bột không được làm sạch khỏi răng, vi khuẩn sẽ nhanh chóng bắt đầu ăn chúng và hình thành mảng bám. Mảng bám trên răng có thể cứng lại dưới hoặc trên đường viền nướu và tạo thành cao răng. Cao răng khiến mảng bám khó loại bỏ hơn và tạo lá chắn cho vi khuẩn.
- Các axit trong mảng bám loại bỏ các khoáng chất trong lớp men bên ngoài của răng. Sự xói mòn này gây ra các lỗ nhỏ trên men răng – giai đoạn đầu tiên của sâu răng. Một khi các vùng men bị mòn đi, vi khuẩn và axit có thể đến lớp tiếp theo của răng gọi là ngà răng. Lớp này mềm hơn men và kháng axit kém hơn. Răng giả có các ống nhỏ li ti thông trực tiếp với dây thần kinh của răng ê buốt.
- Sự hủy diệt tiếp tục: Khi sâu răng phát triển, vi khuẩn và axit tiếp tục di chuyển qua răng đến tủy răng chứa dây thần kinh và mạch máu. Tủy răng bị sưng tấy và bị kích ứng do vi khuẩn. Do không có chỗ trong răng, dây thần kinh bị chèn ép, gây đau. Cảm giác khó chịu thậm chí có thể kéo ra bên ngoài chân răng tới tận xương.
Tất cả mọi người đều có nguy cơ bị sâu răng nhưng các yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ bị sâu răng:
- Vị trí răng: Sâu răng thường xảy ra nhất ở răng hàm. Răng hàm có rất nhiều rãnh, lỗ và kẽ. Nhiều chân răng có thể giữ lại các mảnh thức ăn. Do đó chúng khó được làm sạch hơn răng cửa.
- Một số loại thực phẩm và đồ uống: Thực phẩm bám lâu ngày trên răng như sữa, kem, mật ong, đường, soda, trái cây khô, bánh ngọt, bánh quy, kẹo cứng, ngũ cốc và khoai tây chiến có nhiều khả năng gây răng hơn thực phẩm dễ bị rửa trôi bởi nước bọt.
- Ăn vặt nhiều: Khi bạn có thói quen ăn vặt, ăn đồ nhiều đường sẽ giúp vi khuẩn có thêm nhiên liệu để tạo ra axit tấn công răng, làm mòn răng. Các đồ uống có tính axit khác giúp tạo ra một lượng axit liên tục phủ lên răng.
- Đánh răng không đầy đủ, không kỹ: Không làm sạch răng sớm sau khi ăn và uống, các mảng bám hình thành nhanh chóng và giai đoạn đầu của sâu răng bắt đầu.
- Thiếu florua: Khoáng chất tự nhiên florua giúp ngăn ngừa sâu răng và có thể đảo ngược các giai đoạn sớm nhất của tổn thương răng. Vì lợi ích của florua với răng nên chúng được thêm nhiều vào đồ uống. Nó cũng là thành phần phổ biến trong kem đánh răng và nước súc miệng. Nước đóng chai thường không chứa florua.
- Khô miệng: Khô miệng thường do thiếu nước bọt, giúp ngăn ngừa sâu răng bằng cách rửa sạch thức ăn và mảng bám trên răng. Các chất có trong nước bọt cũng giúp chống lại axit do vi khuẩn tạo ra. một số loại thuốc, một số điều kiện y tế, bức xạ vào đầu hoặc cổ hoặc một số loại thuốc hóa trị liệu có thể làm tăng nguy cơ sâu răng do giảm sản xuất nước bọt.
- Ợ nóng, ợ chua do trào ngược dạ dày thực quản có thể khiến axit dạ dày trào vào miệng, làm mòn men răng và gây tổn thương răng đáng kể. Điều này làm cho ngà răng bị vi khuẩn tấn công nhiều hơn, tạo ra sâu răng.
- Rối loạn ăn uống: Chán ăn hoặc ăn uống vô độ có thể dẫn đến mòn răng và sâu răng. Axit trong dạ dày do nôn mửa nhiều lần khiến rửa sạch răng và bắt đầu hòa tan men răng. Rối loạn ăn uống cũng có thể cản trở việc sản xuất nước bọt.
Các biến chứng của sâu răng
Sâu răng rất phổ biến nên có thể chúng ta không nghĩ chúng nguy hiểm. Bạn có thể nghĩ việc trẻ bị sâu răng ở những chiếc răng sữa cũng không phải vấn đề. Tuy nhiên sâu răng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng và lâu dài, ngay cả đối với những trẻ chưa mọc răng vĩnh viễn.
Các biến chứng của sâu răng có thể bao gồm:
- Đau đớn
- Áp xe răng
- Sưng hoặc chảy mủ quanh răng
- Tổn thương hoặc gãy răng
- Các vấn đề về nhai
- Lệch răng sau khi mất răng
Khi sâu răng trở nên nghiêm trọng, có thể dẫn tới một số biến chứng nặng hơn như:
- Gây đau đơn ảnh hưởng đến việc sinh hoạt hàng ngày
- Giảm cân hoặc các vấn đề về dinh dưỡng do ăn hoặc nhai bị đau
- Mất răng: Ảnh hưởng đến ngoại hình cũng như sự tin tin
- Trong một số trường hợp hiếm hoi, áp xe răng (một túi mủ do nhiễm vi khuẩn) có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng hơn hoặc thậm chí đe dọa tới tính mạng.
Chẩn đoán
Nha sĩ thường có thể phát hiện sâu răng bằng cách:
- Hỏi về đau và ê buốt răng
- Kiểm tra miệng và răng
- Kiểm tra răng bằng các dụng cụ nha khoa để kiểm tra các vùng mềm
- Chụp X-quang nha khoa có thể biết mức độ sâu răng
Phòng ngừa bệnh sâu răng
Vệ sinh răng miệng tốt có thể giúp chúng ta tránh bị sâu răng. Dưới đây là một số mẹo giúp ích trong việc ngăn ngừa bệnh sâu răng. Hãy hỏi ý kiến nha sĩ trước khi áp dụng bất kỳ thủ thuật nào trong sức khỏe răng miệng.
- Đánh răng bằng kem đánh răng có fluor sau khi ăn hoặc uống
- Sử dụng nước súc miệng có chứa florua
- Thăm khám nha sĩ thường xuyên
- Cân nhắc chất trám răng: Keo trám răng là một lớp nhựa bảo vệ được phủ lên mặt nhai của răng. Nó giúp bịt kín các rãnh và kẽ có xu hướng tích tụ thức ăn, bảo vệ men răng khỏi mảng bám và axit. Chất này có thể tổn tại trong vài năm trước khi cần được thay mới nhưng vẫn cần được kiểm tra thường xuyên.
- Lựa chọn nước uống có chứa florua
- Hạn chế ăn vặt và các thực phẩm có hại cho răng
- Ăn các thực phẩm tốt cho răng như trái cây tươi, rau quả tươi, cà phê không đường, trà, kẹo cao su không đường giúp rửa sạch các mảng vụn thức ăn và tăng lượng nước bọt.
- Cân nhắc phương pháp điều trị bằng florua
- Các phương pháp điều trị kháng khuẩn
- Các phương pháp điều trị kết hợp giữa nhai kẹo cao su có chứa xylitol cùng với florua kê đơn và nước súc miệng kháng khuẩn có thể giúp giảm nguy cơ sâu răng.
