Viêm tụy cấp tính: Triệu chứng & Nguyên nhân

Tổng quan

Tuyến tụy là một cơ quan quan trọng nằm phía sau dạ dày và gần ruột non. Nó sản xuất và phân phối insulin, enzyme tiêu hóa và các kích thích tố cần thiết khác.

Viêm tụy cấp tính (Acute Pancreatitis) là một dạng của bệnh viêm tụy. Nó thường gây ra những cơn đau đột ngột ở vùng bụng trên (vùng thượng vị). Các cơn đau thường xuyên tỏa ra lưng bạn.

Viêm tụy cấp tính cũng có thể liên quan tới các cơ quan khác. Ngoài ra, bệnh viêm tụy cấp tính có thể phát triển thành viêm tụy mãn tính nếu không được điều trị.

Nguyên nhân gây ra bệnh viêm tụy cấp tính

Viêm tụy cấp có thể có nguyên nhân gây bệnh trực tiếp hoặc gián tiếp. Nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến chính tuyến tụy, mô hoặc ống dẫn của tụy. Nguyên nhân gián tiếp là kết quả của các bệnh khác hoặc điều kiện bắt nguồn từ một nơi khác trong cơ thể.

Sỏi mật là một trong những nguyên nhân chính gây viêm tụy cấp. Sỏi mật có thể nằm trong ống mật và chặn ống tụy. Điều này làm suy yếu lượng chất lỏng chảy đến từ tuyến tụy và gây ra viêm.

Cụ thể hơn chúng ta cùng tìm hiểu từng nguyên nhân:

Nguyên nhân trực tiếp

Các nguyên nhân trực tiếp gây ra viêm tụy bao gồm:

• Hệ thống miễn dịch đột ngột tấn công tuyến tụy hoặc viêm tụy tự miễn
• Tổn thương tụy hoặc túi mật do phẫu thuật hoặc chấn thương
• Lượng Triglyceride trong máu quá cao.

Nguyên nhân gián tiếp

Các nguyên nhân gián tiếp gây ra viêm tụy cấp bao gồm các vấn đề như:

• Lạm dụng rượu
• Xơ nang
• Bệnh Kawasaki, căn bệnh thường xảy ra với trẻ em dưới 5 tuổi
• Nhiễm virus gây quai bị, nhiễm khuẩn như mycoplasma
• Hội chứng Reye, biến chứng của một số loại virus cũng có thể ảnh hưởng tới gan.
• Ảnh hưởng từ một số loại thuốc chứa estrogen, corticosteroid hoặc một số loại kháng sinh.

Những người có nguy cơ mắc viêm cấp là ai?

Sử dụng quá nhiều rượu có thể khiến bạn mắc viêm tụy. Đàn ông tiềm ẩn nhiều nguy cơ mắc viêm tụy từ việc sử dụng rượu hơn so với nữ giới.

Hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm tụy cấp. Tỷ lệ hút thuốc và uống rượu là tương đương với nhau. Tiền sử gia đình từng có người mắc bệnh ung thư, viêm hay các tình trạng khác ảnh hưởng tới tuyến tụy cũng có khiến bạn dễ mắc phải căn bệnh này.

Các cơn đau do viêm tụy cấp cũng có thể thay đổi, phụ thuộc vào các yếu tố nhất định.

• Các cơn đau trong vài phút sau khi ăn
• Các cơn đau lan từ bụng xuống vùng lưng hoặc xương bả vai trái
• Các cơn đau thậm chí có thể kéo dài vài ngày
• Đau hơn khi nằm ngửa, đau nhiều hơn nếu ngồi dậy.

Một số triệu chứng của viêm tụy cấp cũng khiến người bệnh đau và khó chịu hơn, chúng bao gồm: Sốt, nôn mửa, đổ mồ hôi, vàng da, tiêu chảy, đầy hơi…

Biến chứng của viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp có thể gây ra nang giả tụy trong tuyến tụy là những bao chứa đầy chất dịch có thể dẫn tới nhiễm trùng và chảy máu trong.

Viêm tụy cấp tính cũng có thể phá vỡ sự cân bằng hóa học trong cơ thể, gây ra nhiều biến chứng khác.

Người mắc viêm tụy cấp có thể phải đối mặt với các bệnh lý như tiểu đường, các vấn đề về thận dẫn tới phải lọc máu, suy dinh dưỡng.

Ở một số người, viêm tụy cấp có thể là dấu hiệu đầu tiên của ung thư tuyến tụy.

Điều trị

Thường thì người mắc viêm tụy cấp sẽ được đưa vào bệnh viện để làm xét nghiệm thêm và để chắc chắn rằng bạn có đủ chất dịch thường là thông qua tiêm tĩnh mạch. Bác sĩ có thể yêu cầu thuốc để giảm đau và điều trị bất kỳ nhiễm trùng nào.

Nếu các phương pháp điều trị không hiệu quả, có thể sẽ phải phẫu thuật để loại bỏ các mô bị tổn thương, dẫn lưu chất dịch hoặc sửa ống dẫn bị tắc. Nếu nguyên nhân gây viêm tụy cấp là do sỏi mật thì có thể sẽ phải phẫu thuật cắt bỏ túi mật.

Viêm tụy cấp cũng có thể do sử dụng một loại thuốc nào đó, khi đó bạn cần ngừng sử dụng thuốc đó ngay lập tức. Nếu chấn thương gây ra viêm tụy, hãy hạn chế hoạt động cho đến khi hoàn toàn bình phục sau điều trị.

Sau điều trị viêm tụy cấp, cần tránh xa thuốc lá và uống thật nhiều nước để đảm bảo việc không bị mất nước.

Nếu sau vẫn cảm thấy đau và khó chịu, bạn cần phải đi bác sĩ để kiểm tra lại.

Viêm tụy cấp đôi khi có liên quan đến bệnh tiểu đường loại 2, ảnh hưởng đến việc sản xuất insulin. Ăn các thực phẩm giàu protein nạc, rau lá và ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp cho tuyến tụy sản xuất insulin tốt hơn.

Lối sống và chế độ ăn uống của người mắc viêm tụy cấp

Người mắc viêm tụy cấp cần chú ý chế độ ăn uống để giữ nước. Luôn thủ sẵn nước và đồ uống có chất điện giải.

Hạn chế sử dụng rượu. Nếu bạn đã điều trị viêm tụy cấp nhưng không chịu thay đổi lối sống, bệnh sẽ có thể quay trở lại,

Trẻ em, thanh thiếu niên dưới 19 tuổi không nên sử dụng aspirin trừ khi được bác sĩ kê đơn. Bởi Aspirin có thể gây ra hội chứng Reye ở trẻ em và các thanh thiếu niên – một tác nhân gây bệnh viêm tụy phổ biến.

Kết luận

Viêm tụy có thể gây đau ngắn hạn nhưng nghiêm trọng. Các trường hợp không được điều trị và tái phát có thể kéo tới viêm tụy mãn tính. Hầu hết các trường hợp đều có thể được điều trị.

Nếu bạn phải nhập viện vì viêm tụy cấp, bạn có thể cần phải ở lại lâu nếu nó nghiêm trọng.

Tránh uống rượu, hút thuốc và chịu khó tập thể dục một chút, tuân theo một chế độ ăn kiêng nào đó giúp tuyến tụy của bạn nhanh chóng lành lại trước khi trở về chế độ ăn bình thường.

Các triệu chứng của viêm tụy cấp có thể gây nhiều nhầm lẫn. Đau bụng hay đau lưng có thể do nguyên nhân khác, tuy nhiên để chắc cốp thì vẫn nên đi khám, nếu bạn có đủ điều kiện.

Viêm tụy cấp có thể được điều trị thành công và việc thay đổi lối sống sẽ giúp cho cơ thể của bạn được thoải mái hơn. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ và bám sát kế hoạch điều trị và lối sống lành mạnh để giảm bớt nguy cơ mắc viêm tụy cấp tính trong tương lai.