Tổng quan
Ung thư gan (Liver Cancer) là bệnh ung thư bắt đầu trong các tế bào của gan.
Gan là một cơ quan có kích thước khá to, nằm ở phần trên bên phải của bụng, bên dưới cơ hoành và phía trên dạ dày.
Một số loại ung thư có thể hình thành trong gan. Ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan, bắt đầu từ loại tế bào gan chính. Các loại ung thư gan khác như ung thư đường mật trong gan và u nguyên bào gan ít phổ biến hơn nhiều.
Ung thư di căn đến gan phổ biến hơn ung thư bắt đầu từ tế bào gan. Ung thư bắt đầu từ một khu vực khác của cơ thể như ruột kết, phổi hoặc ngực sau đó di căn đến gan được gọi là ung thư di căn chứ không phải ung thư gan. Loại ung thư này được đặt tên theo cơ quan mà nó bắt đầu.
Triệu chứng của ung thư gan
Hầu hết không ai cảm nhận được dấu hiệu và triệu chứng cụ thể của ung thư gan trong giai đoạn nguyên phát. Khi các triệu chứng xuất hiện, chúng có thể bao gồm:
- Sút cân
- Ăn không ngon
- Đau bụng trên
- Buồn nôn và ói mửa
- Suy nhược chung và mệt mỏi
- Sưng bụng
- Vàng da và mắt
- Phân có màu trắng
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Hẹn khám với bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào khiến bạn lo lắng.
Nguyên nhân gây ung thư gan
Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan bị đột biến trong DNA của chúng. DNA của tế bào là vật liệu cung cấp hướng dẫn cho mọi quá trình hóa học của cơ thể.
Đột biến DNA gây ra những thay đổi trong chỉ dẫn này, một kết quả là các tế bào có thể bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát và cuối cùng hình thành một khối u – một khối tế bào ung thư.
Đôi khi nguyên nhân của ung thư gan được biết tới có thể do nhiễm trùng viêm gan mãn tính, đôi khi ung thư gan xảy ra ở những người không có bệnh cơ bản và không rõ nguyên nhân gây ra.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị ung thư gan
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan nguyên phát bao gồm:
- Nhiễm HBV hoặc HCV mãn tính: Nhiễm vi rút viêm gan B (HBV) hoặc vi rút viêm gan C (HCV) mãn tính làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Xơ gan: Tình trạng tiến triển và không thể đảo ngược này khiến mô sẹo hình thành trong gan của bạn và làm tăng khả năng phát triển ung thư gan.
- Một số bệnh gan di truyền: Các bệnh về gan có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan bao gồm bệnh huyết sắc tố và bệnh Wilson.
- Bệnh tiểu đường: Những người mắc chứng rối loạn đường huyết này có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn những người không mắc bệnh tiểu đường.
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Sự tích tụ chất béo trong gan làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Tiếp xúc với aflatoxin: Aflatoxin là chất độc do nấm mốc sinh ra trên các sản phẩm khô từ thực vật như ngũ cốc, các loại hạt có thể bị nhiễm độc tố aflatoxin, có thể kết thúc trong thực phẩm làm từ các sản phẩm này.
- Uống rượu quá nhiều: Uống nhiều rượu gây tổn thương gan và làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.
Chẩn đoán
Chẩn đoán ung thư gan
Các xét nghiệm và thủ tục được sử dụng để chẩn đoán ung thư gan bao gồm:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể tiết lộ các bất thường về chức năng gan.
- Các xét nghiệm hình ảnh: Bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm, CT và MRI.
- Sinh thiết: Đôi khi cần phải loại bỏ một phần mô gan để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm nhằm chẩn đoán xác định ung thư gan.
Xác định mức độ lan rộng của ung thư gan
Khi được chẩn đoán mắc ung thư gan, bác sĩ sẽ xác định mức độ của ung thư gan. Các xét nghiệm theo giai đoạn giúp xác định kích thước và vị trí của ung thư và liệu nó có di căn hay không. Các xét nghiệm hình ảnh được sử dụng để phân giai đoạn ung thư gan bao gồm CT, MRI và quét xương.
Có nhiều phương pháp phân giai đoạn ung thư khác nhau. Các bác sĩ sử dụng giai đoạn ung thư để xác định phương pháp điều trị và tiên lượng.
Phòng ngừa
Giảm nguy cơ xơ gan
Xơ gan là sẹo của gan và làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan. Giảm nguy cơ bị xơ gan bằng cách:
- Hạn chế uống rượu
- Duy trì cân nặng hợp lý
Tiêm phòng viêm gan B
Tiêm phòng viêm gan B giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan B và hầu hết mọi người đều được tiêm phòng loại vắc xin này, từ trẻ sơ sinh đến người lớn tuổi, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch bị tổn thương.
Phòng tránh bệnh viêm gan C
Không có thuốc chủng ngừa viêm gan C nhưng có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng nếu:
- Quan hệ tình dục an toàn
- Không sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch (IV), nếu có cần sử dụng kim tiêm sạch
- Đảm bảo an toàn và sạch sẽ khi xỏ khuyên, xăm mình.
Điều trị nhiễm viêm gan B hoặc C
Các phương pháp điều trị nếu mắc viêm gan B và viêm gan C. Nghiên cứu cho thấy điều trị giúp giảm nguy cơ mắc ung thư gan.
Tầm soát ung thư gan
Việc tầm soát ung thư gan không được chứng minh giúp giảm nguy cơ tử vong thì vung thư gan vì thường không được khuyến khích. Những người có các tình trạng làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan có thể sẽ cần xem xét sàng lọc, đặc biệt là những người bị viêm gan B, viêm gan C và xơ gan.
Hãy nhờ bác sĩ tư vấn về ưu nhược điểm của việc sàng lọc ung thư gan nếu bạn cảm thấy điều đó là cần thiết. Việc sàng lọc thường bao gồm xét nghiệm máu và siêu âm ổ bụng 6 tháng một lần.
