Quai bị: Dấu hiệu, nguyên nhân và điều trị bệnh

414
benh quai bi

Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi virus quai bị. Bệnh thường xuất hiện với các triệu chứng như sưng và đau ở một hoặc cả hai tuyến nước bọt, thường là ở vùng hàm và tai.

1. Thông tin tổng quan về bệnh Quai bị

Bệnh Quai bị (Mumps) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị (Mumps virus) gây ra. Bệnh thường ảnh hưởng đến tuyến nước bọt, gây sưng và đau, đặc biệt là ở vùng hàm và tai.

Bệnh Quai bị có thể lây từ người sang người qua tiếp xúc với nước bọt hoặc giọt nước bọt của người bị nhiễm virus. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ em, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn.

2. Dấu hiệu của Quai bị

Bệnh Quai bị thường bắt đầu bằng các triệu chứng tương đối nhẹ, sau đó tiến triển và gây ra các dấu hiệu rõ rệt.

Các dấu hiệu phổ biến của Quai bị có thể kể tới như:

  • Sưng đau ở tuyến nước bọt, đặc biệt là ở hai bên hàm.
  • Hình dáng tròn và căng cứng của vùng tuyến nước bọt.
  • Đau và khó chịu khi nhai, nói chuyện hoặc nuốt.
  • Cảm thấy mệt mỏi và suy nhược.
  • Sốt, đau đầu và mất khẩu vị có thể xuất hiện ở một số trường hợp.
  • Quai bị thậm chí có thể gây ra viêm tinh hoàn ở nam giới hoặc viêm buồng trứng ở nữ giới.

3. Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh Quai bị được gây ra bởi virus quai bị (Mumps virus), thuộc họ Paramyxoviridae. Vi rút này lây lan chủ yếu thông qua tiếp xúc trực tiếp với các giọt nhỏ từ người bị nhiễm bệnh khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.

Nó cũng có thể lây qua tiếp xúc với các bề mặt nhiễm virus và sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt.

Nguyên nhân gây bệnh cụ thể của Quai bị vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, nó được cho là do sự tác động của vi rút lên tuyến nước bọt, gây viêm và sưng.

Vi rút có khả năng xâm nhập vào tuyến nước bọt qua niêm mạc miệng hoặc hệ thống mạch máu, từ đó gây ra sự tổn thương và viêm tuyến.

Quai bị là một bệnh rất lây lan và phổ biến, đặc biệt trong những khu vực có tiếp xúc gần gũi và môi trường sống chật hẹp.

Bệnh thường ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể xảy ra ở người trưởng thành.

4. Các biến chứng nguy hiểm

Mặc dù hầu hết các trường hợp mắc bệnh Quai bị tự giải quyết mà không gây ra biến chứng, nhưng một số trường hợp có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm.

Các biến chứng có thể bao gồm:

  • Viêm tuyến nước bọt: Đây là biến chứng phổ biến nhất của bệnh Quai bị. Viêm tuyến nước bọt có thể gây ra sưng, đau và viêm nhiễm tuyến nước bọt. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, viêm tuyến nước bọt có thể dẫn đến suy giảm chức năng tuyến nước bọt, gây ra sự giảm tiết nước bọt và khó nuốt.
  • Viêm tinh hoàn (Orchitis): Viêm tinh hoàn là một biến chứng phổ biến ở nam giới. Nó có thể gây sưng và đau tinh hoàn, đi kèm với khó chịu và hoàn lưu chất nhầy trong tinh dịch. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, viêm tinh hoàn có thể gây suy giảm chức năng tinh hoàn và vô sinh.
  • Viêm buồng trứng (Oophoritis): Đây là biến chứng xảy ra ở phụ nữ, khi vi khuẩn quai bị xâm nhập vào buồng trứng và gây viêm nhiễm. Nó có thể gây sưng, đau và viêm nhiễm buồng trứng.
  • Viêm não (Encephalitis): Mặc dù hiếm, nhưng viêm não là một biến chứng nguy hiểm của bệnh Quai bị. Nó có thể gây viêm nhiễm màng não và não, dẫn đến các triệu chứng như sốt cao, đau đầu nghiêm trọng, co giật và thay đổi tâm thần.
  • Các biến chứng khác: Ngoài ra, bệnh Quai bị còn có thể gây ra viêm tai giữa, viêm màng túi não, viêm tụy, viêm cầu thậnviêm cơ tim.

Việc theo dõi và chẩn đoán kịp thời các biến chứng nguy hiểm là rất quan trọng để có thể điều trị và quản lý bệnh hiệu quả.

5. Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán bệnh Quai bị thường dựa trên triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm vi khuẩn. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước bọt từ tuyến nước bọt, hoặc xét nghiệm nước tiểu để xác định sự hiện diện của virus quai bị.

Hiện tại, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh Quai bị. Điều trị chủ yếu tập trung vào giảm các triệu chứng và hỗ trợ cho sự phục hồi tự nhiên của cơ thể.

Các biện pháp điều trị có thể bao gồm:

  • Điều trị triệu chứng: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau và giảm sưng như Paracetamol hoặc các loại thuốc chống viêm non-steroid (NSAIDs) để giảm triệu chứng đau và sưng.
  • Chăm sóc và nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi đầy đủ, uống đủ nước và ăn nhẹ là cách giúp cơ thể đối phó và phục hồi nhanh chóng.
  • Kiểm soát nhiễm trùng: Nếu có biến chứng nhiễm trùng như viêm tuyến nước bọt, viêm tinh hoàn hay viêm buồng trứng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh hoặc điều trị tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng biến chứng.
  • Tiêm phòng: Việc tiêm chủng vắc xin quai bị có thể giúp phòng ngừa bệnh trong trường hợp chưa từng mắc bệnh hoặc chưa được tiêm ngừa.
  • Chăm sóc y tế theo dõi: Điều quan trọng là đảm bảo theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe và các biến chứng có thể xảy ra sau khi bị bệnh Quai bị.

Để tránh lây nhiễm bệnh cho người khác, cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng như rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc gần với người bệnh, và hạn chế việc chia sẻ đồ dùng cá nhân. Lưu ý rằng thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo.

Để được chẩn đoán chính xác vui lòng tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa hoặc đến khám tại các cơ sở y tế chất lượng.

6. Các biện pháp phòng ngừa

Để phòng ngừa bệnh Quai bị, có một số biện pháp cần được tuân thủ:

  • Tiêm ngừa: Việc tiêm chủng vắc xin quai bị là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa bệnh. Vắc xin quai bị thường được đưa vào chương trình tiêm chủng cho trẻ em, và cũng có thể được khuyến nghị cho các nhóm người có nguy cơ cao.
  • Thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh quai bị. Tránh chia sẻ đồ dùng cá nhân như ấm ủ, chén đĩa, khăn tay để giảm nguy cơ lây nhiễm.
  • Hạn chế tiếp xúc gần với người bệnh: Khi có người trong gia đình hoặc xung quanh mắc bệnh quai bị, hạn chế tiếp xúc gần và tránh chia sẻ không gian sinh hoạt, giường ngủ, đồ dùng cá nhân với họ.
  • Thực hiện vệ sinh môi trường: Vệ sinh sạch sẽ các bề mặt và vật dụng mà người bệnh tiếp xúc, đặc biệt là vệ sinh các bề mặt mà virus có thể sống và lưu trữ, như tay nắm cửa, bàn chải đánh răng, đồ chơi…
  • Tuân thủ quy định y tế công cộng: Các trường hợp mắc bệnh Quai bị cần tuân thủ hướng dẫn của cơ quan y tế và tránh tiếp xúc gần với người khác trong quá trình lây nhiễm.
  • Tăng cường hệ miễn dịch: Cải thiện sức khỏe chung bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ. Điều này giúp cơ thể có hệ miễn dịch mạnh mẽ để chống lại virus.

Việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và hợp tác với cơ quan y tế sẽ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm và phòng ngừa bệnh Quai bị.

Bệnh Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị gây ra. Dấu hiệu thường gồm sưng to tuyến nước bọt, đau và khó nuốt.

Việc tiêm ngừa, tuân thủ vệ sinh cá nhân, hạn chế tiếp xúc gần và tăng cường hệ miễn dịch là những biện pháp quan trọng để phòng ngừa bệnh Quai bị và giảm nguy cơ lây nhiễm cho cả cá nhân và cộng đồng.