Loạn dưỡng cơ

456

Tổng quan

Khi cơ bắp bắt đầu bị suy yếu, đó có thể là do mắc loạn dưỡng cơ.

Loạn dưỡng cơ chính là một nhóm các bệnh di truyền gây tổn thương và làm suy yếu cơ bắp của bạn theo thời gian.

Nguyên nhân chính là do cơ thể thiếu hụt loại protein mang tên dystrophin, loại protein này rất cần thiết để cơ có thể hoạt động bình thường. Thiếu nó sẽ gây anhr hưởng tới việc di chuyển, nuốt và các hoạt động bình thường của cơ bắp.

Bệnh loạn dưỡng cơ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng dễ mắc nhất là ở trẻ nhỏ và con trai có tỉ lệ mắc cao hơn so với con gái.

Hầu hết những người mắc chứng loạn dưỡng cơ đều mất khả năng đi lại và phải dùng tới xe lăn. Hiện cũng chưa có cách chữa trị căn bệnh này nhưng có nhiều phương pháp phòng tránh và có thể hữu ích với người mắc phải.

Các loại bệnh teo cơ

Hiện có hơn 30 loại loạn dưỡng cơ, chúng có triệu chứng và mức độ nghiêm trọng khác sau. Trong đó có 9 loại phổ biến như sau:

1. Teo cơ Duchenne

Đây là loại phổ biến xảy ra ở trẻ em, hầu hết là ở các bé trai, các triệu chứng xuất hiện bao gồm:

  • Khó đi lại
  • Mất các phản xạ tự nhiên
  • Gặp khó khăn khi đứng lên
  • Loãng xương
  • Cong vẹo cột sống
  • Suy giảm trí tuệ
  • Khó thở
  • Gặp các vấn đề về nuốt
  • Phổi và tim yếu

Những người mắc phải chứng loạn dưỡng cơ Duchenne thường phải ngồi xe lăn trước độ tuổi thiếu niên và khó sống quá 20 tuổi.

2. Teo cơ Becker

Tương tự với loại loạn dưỡng cơ Duchenne nhưng không nghiêm trọng bằng.

Loại này cũng phổ biến ở các bé trai, chủ yếu gây ảnh hưởng tới tay và chân, các triệu chứng xuất hiện từ tuổi 11 tới 25.

Một số biểu hiện của chứng loạn dưỡng cơ Becker đó là:

  • Đi bằng ngón chân
  • Dễ ngã
  • Hay bị chuột rút bắp chân
  • Khó khăn khi đứng dậy

Thường những người mắc bệnh này không cần sử dụng tới xe lăn trước 30 tuổi. Một tỷ lệ nhỏ những người trong số họ không cần phải điều trị và sống hoàn toàn bình thường. Hầu hết những người mắc Becker có thể sống tới tuổi trung niên.

3. Loạn dưỡng cơ bẩm sinh

Loạn dưỡng cơ bẩm sinh thường có biểu hiện rõ ràng giữa từ lúc sinh tới trước 2 tuổi. Đây là khi cha mẹ bắt đầu nhận thấy rằng các chức năng vận động và kiểm soát cơ bắp của con họ không phát triển như bình thường. Các triệu chứng khác nhau và có thể bao gồm:

  • Yếu cơ
  • Điều khiển cử động kém
  • Không có khả năng ngồi hoặc đứng mà không có sự hỗ trợ
  • Vẹo cột sống
  • Dị tật chân
  • Khó nuốt
  • Vấn đề về đường hô hấp
  • Vấn đề về thị lực
  • Vấn đề về lời nói
  • Suy giảm trí tuệ

Trong khi các triệu chứng thay đổi từ nhẹ đến nặng, phần lớn những người mắc chứng loạn dưỡng cơ bẩm sinh không thể ngồi hoặc đứng mà không có sự giúp đỡ. Tuổi thọ của một người với loại này cũng thay đổi, tùy thuộc vào các triệu chứng. Một số người mắc chứng loạn dưỡng cơ không sống quá tuổi ấu thơ trong khi những người khác sống đến tuổi trưởng thành.

4. Loạn trương lực cơ (Steinert)

Loạn trương lực cơ cũng được gọi là bệnh Steinert hay bệnh loạn dưỡng cơ. Dạng loạn dưỡng cơ này gây ra chứng tăng trương lực cơ, không có khả năng thư giãn cơ bắp sau khi chúng co thắt. Myotonia là độc quyền của loại loạn dưỡng cơ này.

Loạn trương lực cơ có thể ảnh hưởng đến:

  • Cơ mặt
  • Hệ thống thần kinh trung ương
  • Tuyến thượng thận
  • Tim
  • Tuyến giáp
  • Đôi mắt
  • Đường tiêu hóa

Các triệu chứng thường xuất hiện đầu tiên ở mặt và cổ của bạn. Chúng bao gồm:

  • Cơ bắp cuồn cuộn trên khuôn mặt của bạn, tạo ra một cái nhìn gầy gò, hốc hác
  • Khó nâng cổ do cơ cổ yếu
  • Khó nuốt
  • Mí mắt, hoặc ptosis
  • Hói đầu ở khu vực phía trước của da đầu của bạn
  • Thị lực kém, bao gồm đục thủy tinh thể
  • Giảm cân
  • Tăng tiết mồ hôi

Loại loạn dưỡng này cũng có thể gây ra bất lực và teo tinh hoàn ở nam giới. Ở phụ nữ, nó có thể gây ra chu kỳ bất thường và vô sinh.

Chẩn đoán loạn trương lực cơ là phổ biến nhất ở người lớn ở độ tuổi 20 và 30. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau rất nhiều. Một số người gặp các triệu chứng nhẹ, trong khi những người khác có các triệu chứng đe dọa tính mạng liên quan đến tim và phổi.

5/ Teo cơ Facioscapulohumeral (FSHD)

Bệnh teo cơ Facioscapulohumeral (FSHD) còn được gọi là bệnh Landouzy-Dejerine. Loại loạn dưỡng cơ này ảnh hưởng đến các cơ ở mặt, vai và cánh tay trên của bạn. FSHD có thể gây ra:

  • Khó nhai hoặc nuốt
  • Vai xéo
  • Xuất hiện quanh co của miệng
  • Một hình dạng giống như cánh của xương bả vai

Một số ít người mắc bệnh FSHD có thể phát triển các vấn đề về thính giác và hô hấp.

FSHD có xu hướng tiến triển chậm. Các triệu chứng thường xuất hiện trong những năm tuổi thiếu niên, nhưng đôi khi chúng không xuất hiện cho đến tuổi 40 của bạn. Hầu hết những người có tình trạng này sống một cuộc sống đầy đủ.

6. Loạn dưỡng cơ Limb – Girdle

Loạn dưỡng cơ Limb-tráng gây suy yếu cơ và mất khối lượng cơ. Loại loạn dưỡng cơ này thường bắt đầu ở vai và hông của bạn, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở chân và cổ của bạn. Bạn có thể thấy khó khăn khi đứng dậy khỏi ghế, đi lên xuống cầu thang và mang vác vật nặng nếu bạn bị loạn dưỡng cơ chân tay. Bạn cũng có thể vấp ngã và dễ dàng rơi hơn.

Loạn dưỡng cơ Limb-tráng ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Hầu hết những người mắc chứng loạn dưỡng cơ này bị vô hiệu hóa ở tuổi 20. Tuy nhiên, nhiều người có tuổi thọ bình thường.

7. Loạn dưỡng cơ màng phổi (OPMD)

Loạn dưỡng cơ màng phổi gây ra yếu cơ ở mặt, cổ và cơ vai của bạn. Các triệu chứng khác bao gồm:

  • Mí mắt
  • Khó nuốt
  • Thay đổi giọng nói
  • Vấn đề về thị lực
  • Vấn đề về tim
  • Đi lại khó khăn

OPMD xảy ra ở cả nam và nữ. Cá nhân thường nhận được chẩn đoán ở độ tuổi 40 hoặc 50.

8/ Loạn dưỡng cơ bắp xa

Loạn dưỡng cơ xa cũng được gọi là bệnh cơ xa. Nó ảnh hưởng đến các cơ trong của bạn:

  • Cẳng tay
  • Tay
  • Cả hai chân

Nó cũng có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp và cơ tim của bạn. Các triệu chứng có xu hướng tiến triển chậm và bao gồm mất các kỹ năng vận động tinh và khó đi lại. Hầu hết mọi người, cả nam và nữ, được chẩn đoán mắc chứng loạn dưỡng cơ xa ở độ tuổi từ 40 đến 60.

9/ Bệnh teo cơ Emery Dreifuss

Chứng loạn dưỡng cơ Emery-Dreifuss có xu hướng ảnh hưởng đến nhiều bé trai hơn bé gái. Loại loạn dưỡng cơ này thường bắt đầu từ thời thơ ấu. Các triệu chứng bao gồm:

  • Yếu ở cánh tay trên và cơ chân dưới của bạn
  • Khó thở
  • Vấn đề về tim
  • Rút ngắn các cơ ở cột sống, cổ, mắt cá chân, đầu gối và khuỷu tay của bạn

Hầu hết các cá nhân mắc chứng loạn dưỡng cơ Emery-Dreifuss đều chết trong tuổi trưởng thành do suy tim hoặc phổi.

Chẩn đoán

Một số xét nghiệm khác nhau có thể giúp bác sĩ chẩn đoán chứng loạn dưỡng cơ. Bác sĩ của bạn có thể:

  • Kiểm tra máu của bạn cho các enzyme được giải phóng bởi các cơ bị hư hỏng
  • Kiểm tra máu của bạn để tìm các dấu hiệu di truyền của bệnh teo cơ
  • Thực hiện kiểm tra điện cơ trên hoạt động điện của cơ bằng cách sử dụng kim điện cực đi vào cơ của bạn
  • Thực hiện sinh thiết cơ để kiểm tra một mẫu cơ của bạn cho chứng loạn dưỡng cơ

Điều trị

Hiện tại không có cách chữa trị chứng loạn dưỡng cơ, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của bạn và làm chậm sự tiến triển của bệnh. Phương pháp điều trị phụ thuộc vào triệu chứng của bạn.

Lựa chọn điều trị bao gồm:

  • Sử dụng thuốc corticosteroid, giúp tăng cường cơ bắp của bạn và làm chậm sự suy giảm cơ bắp
  • Hỗ trợ thông khí nếu cơ hô hấp bị ảnh hưởng
  • Thuốc trị bệnh tim
  • Phẫu thuật để giúp điều chỉnh sự rút ngắn cơ bắp của bạn
  • Phẫu thuật sửa chữa đục thủy tinh thể
  • Phẫu thuật điều trị vẹo cột sống
  • Phẫu thuật điều trị các vấn đề về tim

Trị liệu đã được chứng minh là có hiệu quả. Bạn có thể tăng cường cơ bắp và duy trì phạm vi chuyển động của bạn bằng vật lý trị liệu. Liệu pháp nghề nghiệp có thể giúp bạn:

  • Trở nên độc lập hơn
  • Cải thiện kỹ năng đối phó của bạn
  • Cải thiện kỹ năng xã hội của bạn
  • Được tiếp cận với các dịch vụ cộng đồng